Yılın ilk çeyreğinde uluslararası finans kuruluşlarının paylaştığı raporlarda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB), son iki yılda dünyanın en fazla altın ithal eden merkez bankası olduğu ortaya çıkmıştı. TCMB, bu konuda ekonomi devi Çin'i dahi geride bırakırken, biriktirilen altın rezervinin önemli bir kısmı ise 14 Mayıs öncesinde yürütülen 'seçim ekonomisi' kapsamında piyasalarda eritilmiş.
1989'DAN BERİ İLK KEZ YAŞANIYOR
Buna karşın Türkiye'de gerçekleşen altın ithalatı, yalnızca Merkez Bankası'nın talebi ile sınırlı değil. Değişen kadrolar ile ekonomi politikalarında farklı bir anlayış benimseyen TCMB'nin yanı sıra, Türkiye'de özel sektör ve bireysel kullanıcıların da altına rekor seviyede bir ilgisi bulunuyor.
Özellikle Türk lirasındaki hızlı değer kaybı ve enflasyonist ortam, yatırımcıları ilk aşamada altına yönlendirirken, Türkiye yalnızca 2023 yılının ilk 8 ayında 22 milyar 776 milyon dolar değerinde işlenmemiş altın ithal ederek son 33 yılın rekorunu kırmış oldu.
Türkiye'de ithalat, her ay paylaşılan veriler ile tüm zamanların en yüksek seviyelerini aşarken, bu ithalatta en büyük pay altın alımı olarak göze çarpmakta.
ALTIN REZERVLERİNDE 250 TONLUK ERİME
2022 yılında 129.1 tonluk artışla toplamda 786,8 tona yükselen Merkez Bankası'nın altın rezervleri, yılın ilk iki ayındaki satışların ardından 45.6 ton, daha sonrasında mart ayında 15.3, nisan ayında ise 80,8 tonluk altın satışlarıyla gerileme trendine girmişti.
Yayımlanan son verilere göre, 8 Eylül itibarıyla Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 505 milyon dolar artışla 79 milyar 271 milyon dolara yükseldi. Brüt döviz rezervler, 1 Eylül'de 78 milyar 766 milyon dolar seviyesinde bulunuyordu. Söz konusu dönemde altın rezervleri 484 milyon dolar azalarak 41 milyar 858 milyon dolardan 41 milyar 374 milyon dolara geriledi.
UZAKDOĞU ALTIN TALEBİNDE REKOR KIRDI
Raporda en fazla artışı gösteren Türkiye ve Çin'in yanı sıra, zirveyi takip edenlerin de Asya ülkeleri olması finans piyasaları tarafından dikkat çekici bir detay olarak not edildi.
Şubat 2023'te Özbekistan Merkez Bankası 8 ton, Singapur 7 ton ve Hindistan Merkez Bankası 3 ton altın alarak alıcı tarafta yer alırken, Kazakistan Ulusal Bankası, 13 ton net satış ile tek net satıcı oldu.
BİREYSEL ALTIN ALIMLARI YÜKSELİŞE GEÇTİ
Merkez Bankası'nın altın hamlelerinin yanı sıra, bireysel ve kurumsal ticari müşteriler için de altın ithalatı tüm zamanların en üst seviyesine ulaşmış durumda. Ocak ayında yapılan 68 bin 330 kilogramlık altın ithalatı, Türkiye'de emtia alımına yönelik kayıtların tutulmaya başlandığı 1995 yılından bu yana görülen en yüksek değer olarak dikkat çekti.
MALİYE BAKANLIĞI REKORLARIN ARDINDAN HAREKETE GEÇTİ
Özellikle son iki yılda altın rezervlerini rekor seviyeye yükselten TCMB, bu stokların bir kısmını seçim öncesi piyasaları dengelemek için harcamıştı. 28 Mayıs sonrası göreve gelen yeni ekonomi yönetimi, para politikalarında 180 derecelik dönüşüme giderken, cari açıkla da mücadele edebilmek için altın ithalatını kontrol altına alacak bir dizi yeni adıma imza attı.
İlk olarak 6 Şubat depremlerinin ardından yurt dışından yapılacak altın alımlarına yönelik yeni tedbirler getiren hükümet, 27 Eylül tarihinde aldığı karar ile bu kısıtlamalarda genişlemeye giderken, altın ithalatında bildirim aranmama şartına ise son verildi.
Bu adımla Türkiye'deki cari açığın önemli bir bölümünü oluşturan altın ithalatının sınırlandırılması amaçlanırken, sektör kaynakları atılan adımların üretime sekte vurabileceği uyarısında bulundu.
