Çarşamba günü Eylül ayına ait Ödemeler Dengesi İstatistikleri'ni yayımlamaya hazırlanan Hazine ve Maliye Bakanlığı, yılın ilk 8 ayında yapılan işlenmemiş altın ithalatının 22 milyar 776 milyon dolara çıkaracak tüm zamanların en yüksek seviyesini görmesinin ardından harekete geçmişti.
Bu rakam, 1989 yılından bu yana bir takvim yılı içerisinde görülmüş en yüksek seviye olarak rekor kırarken, yılın geride kalan 4 ayının verilerinin de eklenmesiyle birlikte söz konusu zirve daha da yukarı çıkmış olacak. Türkiye ekonomisinin en temel sorunlarının başında gelen yüksek cari açık rakamlarının önemli bir bölümünü altın ithalatı oluşturmakta.
28 Mayıs sonrası göreve başlayan yeni ekonomi yönetimi, bir yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) aldığı faiz kararları ile parasal sıkılaşma sürecini kontrol altına almak isterken, bir yandan da bu uygulamayı destekleyecek yeni adımları peş peşe hayata geçiriyor. Türkiye'de son yıllarda yaşanan enflasyonist hareket, vatandaşların ve yatırımcıların birikimlerini Türk lirası olarak muhafaza etmesine engel olurken, enflasyona karşı sığınılacak en önemli liman olarak talep gören altın ithalatı bu yıl itibarıyla tüm seneleri geride bırakmış durumda.
ALTIN İTHALATINA YÜZDE 20 VERGİ GETİRİLDİ
İşlenmemiş altın alımına yönelik taleplerin patlama yapması üzerine ithalatı sınırlamak için ilk adım Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla 8 Ağustos 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 7480 sayılı kararname ile atıldı.
Kararda yer alan "Bazı mücevherci ve kuyumcu eşyasının AB ve serbest ticaret anlaşması imzalanan ülkeler harici ülke menşeli olanlarının ithalatında yüzde 20 ek mali yükümlülük uygulamaya alınacak" ifadesiyle işlenmemiş altın ithalatına yüzde 20 vergi getirilirken, bu karara rağmen talebin önüne geçilememesi Maliye Bakanlığını yeni adımlar atmak zorunda bıraktı.
BİLDİRİM ARANMAMA ŞARTI KALDIRILDI
Bakanlık, bugüne kadar altın ithalatlarında bildirim aranmama şartına son verirken, Türkiye'de faaliyet yürüten kuyumcular ve sektör temsilcileri yeni kararların üretime darbe vurabileceğine dikkat çekti.
ALTINDA KOTA UYGULAMASI İKİLİ KUR SİSTEMİNİ ORTAYA ÇIKARDI
Borsa İstanbul'dan yapılan açıklamada, "Altın İthalatı İle İlgili Düzenlemeler" konulu duyuru ile işlenmemiş altın ithalatına Hazine ve Maliye Bakanlığının ikinci bir kararına kadar üye bazında kota uygulanacağının bildirildiği anımsatıldı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, geçtiğimiz aylarda aldığı karar ile gram altından düşük seviyedeki altın üretimlerini kaldırırken, gram altın üretimine de kota getirmişti. Söz konusu uygulama altın üretim maliyetlerinde artışa neden olmuş ve gösterge kur ve piyasa fiyatları arasında önemli bir makas oluşmasına neden olarak altın tarafında 'ikili kur' sistemini hayata geçirmişti.
İSRAİL-FİLİSTİN GERİLİMİ ALTIN FİYATLARINI TIRMANDIRABİLİR
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), son yıllarda dünyanın en fazla altın ithal eden merkez bankası olarak dikkatleri çekerken, birçok ekonomist son haftalarda ons tarafında yaşanan düşüşlerin ardından dünyadaki birçok merkez bankasının uygun fiyattan altın stoklarını artırma yoluna başvurduğunu belirtirken, TCMB'nin de altın talebinin arttığı iddia edilmişti.
Cumartesi sabahı Hamas'ın İsrail vatandaşlarını hedef alan saldırı sonrasında İsrail'in Gazze kıyı şeridini savaş uçaklarıyla bombalaması ve yaşananların İsrail ve İran arasında büyük bir gerileme neden oluşu piyasaları adeta diken üstü bir hale getirdi.
Tel Aviv Borsası'nda yaşanan rekor düşüşün ardından İsrail Merkez Bankası piyasalara 30 milyar dolarlık rezerv satışı ile müdahale etmeyi tercih ederken, İsrail ve İran arasında yaşanan gerilimin sıcak bir çatışmaya dönüşmesi halinde petrol fiyatlarının ikiye katlanabileceğine dikkat çekildi.
Küresel petrol üretiminde önemli bir pazar payına sahip olan Orta Doğu'da yaşanacak sıcak çatışmalar, özellikle petrol tankerleri için hayati bir öneme sahip olan Hürmüz Boğazı'nın kapanmasına ve son günlerde düşüş gösteren petrol fiyatlarının yeniden 150 doların üzerine çıkmasına neden olabilir.
Yaşanan savaş ortamının bir diğer etkisi ise altın talebinde bekleniyor. Küresel risklerin artış göstermesi, her dönemin güvenli limanı olarak bilinen altına olan ilgiyi yeniden yükseltebilir. Son haftalarda üst üste yaşadığı sert düşüşlerle dip yapan ons fiyatları, İsrail ve Filistin arasında yaşanan gerilim sonrası haftaya yükselişle başladı ve ilk işlem gününde 30 dolarlık bir artış gösterdi.
