Sevcan GİRGİN/ Günboyu
Kısmi ödeme koşulları Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) belirlendi. Bu yeni düzenlemeye göre, katılımcılar, sözleşmelerini sonlandırmadan, konut alımı, evlenme, doğal afet ve eğitim gibi durumlarda birikimlerinin yüzde 50'sine kadarını kullanabilecekler. Kısmi ödeme tutarı başvuru sonrasında belirlenecek. Devlet katkısının oranı ise talebe bağlı olarak değişebilecek.
Kimler bu avantajdan yararlanabilecek?
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Yeminli Mali Müşavir Ahmet Kurtuluş ise açıklamasında şu ifadeleri kullandı: “İlk önce Bireysel Emeklilik Sistemi’ni (BES) açalım. BES, 5 çalışanın üzerinde olan iş yerlerinde zorunlu olarak işçilerin brüt maaşının katkı payı olarak yüzde 3’ünün kesilmesi sureti ile uygulanan bir sistemdir.
Devlet burada BES’i cazip hale getirilebilmek için BES’te tasarruf tutarlarını artırmak için çeşitli katkı payları sunmakta. Son düzenlemede BES’te katkı payı yüzde 30’a kadar yükseltilmişti.
BES gönüllülük esasına dayanan bir program. En son açıklanan Orta Vadeli Program’da (OVP) BES’ten ve TES’ten (Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi) bahsedildi. Bizim için soru işareti olan, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ne BES’in ortadan kaldırılarak, BES ile birlikte kıdem tazminatı fonunun birleştirilerek bir sistem mi olacağı, yoksa BES’te bahsedilen birtakım düzenlemeler gerçekleştirilerek sistemin geliştirilmesi şeklin mi olacak? Bunlar bizim için soru işareti.
Şu an halihazırda bir düzenleme yok. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın açıklamaları üzerine 2024 yıl sonuna kadar yetişmesi planlanan bir çalışma söz konusu.
BES’te yapılan çalışmalardan biri de sistemden ayrılmadan bazı şartlar oluştuğunda para alabilmek. Bunun için yapılan çalışmada ön koşul olarak en az 5 yıl sistemde bulunma zorunluluğu getiriliyor. 5 yıl sistemde bulunmanın yanı sıra birikiminizin bazı durumlarda yüzde 50’sini aldıktan sonra belli süre yine sistemin içerisinde kalma şartı aranıyor.
Üç durum ön plana çıkıyor. Eğitimle ilgili, konut edinimi ile ilgili toplu ödeme söz konusu ve bunun yanı sıra doğal afetlerde ödeme alınması söz konusu olacak.
Doğal afet ve konut ediniminde en az 4 yıl sistemde kalınması, eğitim durumlarında ise en az 3 yıl daha sistemde kalınması düşünülüyor. Bu taslak halinde üzerinde revize söz konusu olabilir. Henüz netleşmiş bir şey yok.
Vatandaşların Bireysel Emeklilik Sistemi'nden (BES) para çekebilmeleri için sistemde kalma süresi nedir?
Öncelikle sistemde en az 5 yıl süre ile bulunma şartı aranacak. 5 yıl süre ile sistemde bulunduysanız birikimlerinizin devlet katkısı ile birlikte yüzde 50’sini sistemden çıkmadan alma hakkı elde etmiş olacaksınız.
Bunun yanı sıra 5 yıllık süre içerisinde sistemde kalmanın yanı sıra 4 yıl konut ve doğal afet durumlarında, 3 yıl da eğitimle ilgili çekimlerde sistemde kalma zorunluluğu getirilecek.
Yapılan bu önemli değişiklikle birlikte Bireysel Emeklilik Sistemi'nin (BES) cazibesi artar mı?
Sayın Bakan Şimşek göreve geldiğinde BES’i canlandırmak üzerine bir politika izliyor. Burada devlet katkılarının artırılarak belli süreler sistemde kalma zorunlulukları getirilerek BES’i çalışanlar açısından cazip hale getirmeye çalışıyor. Bunun yanı sıra para politikaları ile uyumlu olarak vatandaşı tasarrufa teşvik etmiş oluyor, böylelikle önemli bir fon edinilmiş oluyor.
OVP’de Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nden bahsedildi, burada sadece kıdem tazminatı fonunun yönetilmesi şeklinde olacaksa BES halen daha güncelliğini koruyacaktır. BES’i de sistem içerisine dahil edilerek BES ve kıdem tazminatı fonu birleştirilerek tamamlayıcı bir sistemden söz edilebilir. O zaman BES’in tarihe karışması söz konusu olacaktır.
Her iki şarttan hangisi geçerli olursa olsun, edinilmiş haklar baki kalacaktır. Kazanılmış haklarla ilgili vatandaşların bir kaybı söz konusu olmayacaktır. Tüm şartları göz önünde bulundurduğumuzda yapılan çalışma ile sistemden çıkmadan belli şartlarda ödemelerin alınabilmesi göz önünde bulundurulduğunda BES’i şiddetle tavsiye ediyoruz.”
