Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Aysun Bay Karabulut, şevket-i bostanın sarı çiçekli dikenli bir bitki olduğunu ifade ederek, "Şevketi bostan, genellikle koyu yeşil renkte ve küçük boyutludur. Yaprakları kalp şeklinde ve kök kısmı ise silindirik yapıdadır. Doğada çayırlarda kendiliğinden yetişir. Ülkemizde Ege, Marmara, Karadeniz, Akdeniz ve İç Anadolu Bölgelerinde doğal yayılış göstermekle birlikte sebze olarak değerlendirilmesi Ege Bölgesinde, özellikle İzmir çevresinde görülmektedir. İzmir ve çevresinde Ekim ayından Mayıs ayına kadar, bütün kış ve ilkbahar mevsimi boyunca halk pazarlarında görmek mümkündür. Tadı ise hafif tatlı ve hafif acı bir lezzete sahiptir. Yemeklere özgün bir aroma katar" dedi.
Türkiye’de şevketi bostanın yetiştiriciliği ve kullanımının oldukça eski zamanlardan beri devam ettiğini ifade eden Prof. Dr. Karabulut, "Şevket sözünün kökeninde ise Arapça'da diken anlamına gelen şawk kökü var. Yani şevketi bostan sözcüğü, aslında “bahçenin dikeni” demek oluyor. Şawk her ne kadar somut olarak diken anlamına geliyorsa da, mecazi olarak“ dövüşme cesareti, ruhsal güç, karşı koyma azmi” gibi bir anlam da taşır“ şevkini bozmak” ya da“ şevkini yok etmek” değil, “şevkini kırmak” anlamında kullanılıyor" şeklinde konuştu.
Şevketi bostan bitkisinin düşük kalorili bir sebze olduğu için diyet yapanların da tercih ettiği bir besin olduğunu kaydeden Karabulut, aynı zamanda içerdiği vitamin ve mineraller sayesinde sağlık açısından da oldukça faydalı olduğunu söyledi.
Şevketi bostanın özellikle kök ve toprak üstü kısımlarının idrar arttırıcı ve taş düşürücü olarak kullanıldığını ifade eden Prof. Dr. Karabulut, şunları söyledi:
"Türkiye’de ruhsatlı ilaç yapımında kullanılmış birkaç bitkiden birisidir. İlacın böbrek taşı, pelvis renalis taşı, üreter ve mesane taşı düşürmede oldukça etkili olduğu klinik denemeler sonucu ortaya konmuştur. Böbrek taşlarının düşürülmesine neden olan etkili maddeler taraksasteril asetat ve triterpenik saponindir. Bu maddeler mesane yolunda ani kasılma ve gevşemelere sebep olarak taşların düşürülmesine yardımcı olmaktadırlar.
Bitkiden elde edilen “taraksesteril asetat” adındaki kimyasal madde idrar yollarının kasılıp gevşemesini sağlamaktadır. Bu özelliği nedeniyle böbreklerdeki taş ve kumların dökülmesine yardımcı olmaktadır. Şevketi bostan aynı zamanda idrar ve gaz söktürücü özelliği bulunmaktadır. İçeriğinde bolca magnezyum, demir ve kalsiyum bulunduğu rapor edilmiş. Vücuda sağladığı vitamin ve mineraller sayesinde bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlıyor. Şevketi bostan, A vitamini, C vitamini, demir, kalsiyum gibi birçok besin değerini içerir.
SİNDİRİM SİSTEMİNE DÜZENLEYİCİ ETKİSİ VARDIR
Şevketi bostan, bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudu enfeksiyonlara karşı korur. Şevketi bostanın antioksidan özellikleri sayesinde kanser riskini azaltıcı etkisi olduğu düşünülmektedir. Grip, nezle gibi kış hastalıklarına yakalanma riskini azaltıyor, özellikle balgam söktürücü etkiler göstererek boğazı rahatlatıyor. Kan dolaşımının sağlıklı bir şekilde sürmesini sağlıyor. Bu özelliği sayesinde beynin de ihtiyaç duyduğu oksijene kavuşmasını sağlıyor. Şevketi bostan bitkisi solunum yolları hastalıkları tedavisinde de kullanılır.
