Yaşanan döviz krizinin önüne geçmek ve dolar kurunda günü kurtarabilmek adına iktidarın talimatlarıyla hayata geçirilen Kur Korumalı Mevduat (KKM), Türk ekonomisinin ayağına dolanan büyük bir sorun haline gelirken, 28 Mayıs sonrası göreve başlayan yeni ekonomi yönetiminin öncelikli hedefleri arasında KKM uygulamasına son vermek yer alıyor.
Bu doğrultuda hazırlanan planın ilk aşamasını 20 Ağustos tarihli Resmi Gazete kararları ile uygulamaya sokan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yayınladığı 4 tebliğin ardından tasfiye sürecinde geçtiğimiz hafta itibarıyla kritik bir aşamaya geçti ve bankaların TL dönüşümlü KKM hesaplarına uyguladığı asgari faiz oranı uygulamasına son verdi.
BANKALARA UYGULAMA TALİMATI GÖNDERİLDİ
4 toplantı üst üste faiz artırım kararı alarak politika faizini yüzde 30'a yükselten Merkez Bankası, KKM'ye yönelik son tebliğiyle birlikte bankalara örtülü şekilde "KKM'den çıkışları hızlandırın" mesajı verirken, kararın uygulama talimatının bankalara iletilmesiyle birlikte bu değişikliğe ilk yanıt Halkbank'tan geldi.
Türkiye'nin en fazla müşteriye sahip bankalarından biri olan Halkbank, TL dönüşümlü KKM faizlerini yüzde 30 seviyesinden 5.25'e düşürürken, TL mevduat faizlerini ise son yılların en yüksek seviyelerine çıkardı ve müşterilere "KKM'den çık, TL'ye gel" mesajı verdi.
KKM'DEKİ PARA TÜRK LİRASI OLARAK SAYILMAYACAK
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun 18 Ağustos tarihli raporu ile KKM havuzunda bulunan toplam para 3 trilyon 407 milyar 948 liraya ulaşarak tüm zamanların rekorunu kırarken, kur korumalıda yaşanan büyüme hızının endişe verici seviyelere ulaşması sonrası Merkez Bankası bir dizi değişikliğe gitmişti.
20 Ağustos tarihli 4 tebliğ ile KKM'de çözülme süreci başlayarak 2023 yılında ilk kez uygulamada bulunan toplam parada azalma yaşanırken, TCMB, bankalara gönderdiği talimat ile artık Kur Korumalı Mevduat hesaplarının TL mevduatı olarak kabul edilmeyeceğini duyurmuştu.
İlk 4 haftada ortalama 25 milyar lira kadar eriyen Kur Korumalı Mevduat, geçtiğimiz hafta yalnızca 2 milyar azaldı. Tasfiye sürecinin giderek yavaşlaması, Merkez Bankası'nın atacağı yeni kısıtlama adımlarını kaçınılmaz hale getirirken, ekonomistler TL dönüşümlü hesapların ardından dövizden dönüşümlü KKM'ler için de sınırlamalara gidileceğini tahmin etmekte.
KKM'DEN ÇIKIŞ DOLAR KURUNDA KRİZE NEDEN OLUR MU?
Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğlerin ardından geçtiğimiz hafta alınan TL dönüşümlü KKM hesaplarına yönelik faiz kısıtlayıcı hamle, piyasalar tarafından "KKM'de tasfiye sürecine resmen hız verildi" şeklinde yorumlanırken, BDDK'nın 22 Eylül tarihli son raporunda uygulamadaki toplam mevduat 3 trilyon 304 milyar 429 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Ekonomistler, yaklaşık 125 milyar dolara denk düşen bu miktarın hızla boşaltılmasının mümkün olmadığını söylerken, bankaların Türk lirasına yüzde 55-60 oranında mevduat faizi vermemesi halinde hesaplardan çıkacak paranın yeniden döviz tevdiat hesaplarına yönelebilme tehlikesi bulunduğuna dikkat çekti.
KKM'de yaşanan çözülmenin ardından, varlık sahiplerinin yönünü tekrar dolara çevirmesi halinde, uzmanlara göre Türkiye'de yeni bir kur krizi yaşanma ihtimali oldukça yüksek. Bu nedenle geçtiğimiz aylarda başlatılan ve son kararlar ile hızlandırılan KKM tasfiye operasyonunun, ilerleyen günlerde daha ağır yöntemler ile sürdürülmesine kesin gözüyle bakılıyor.
