Geçtiğimiz hafta AKP grubunda imzaya açılan EYT teklifi, bugün Meclis Başkanlığı''na sunulacak. Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı borç yapılandırma paketi de komisyonda ele alınacak.
İlk etapta 2 milyon 250 bin kişinin yararlanacağı düzenleme, 8 Eylül 1999''dan önce sigortalı olanları kapsayacak. Kadınların 20, erkeklerin 25 hizmet yılı bulunması da şartlar arasında olacak. Teklif ilk olarak Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu''nda görüşülecek. Daha sonra Meclis Genel Kurulu''nda ele alınacak. Teklifin şubat ayında yasalaşması bekleniyor.
MAAŞ HESAPLAMASI NASIL YAPILACAK?
EYT düzenlemesi Meclis''ten geçtikten sonra 2 milyondan fazla kişiye emeklilik yolu açılacak. Ardından emekliler başvurularını yapacak. Hak sahipleri ilk aylıklarını başvuru dilekçesini verdikten sonraki ay başından itibaren alacak.
EYT SORUNU NEDİR, NASIL ORTAYA ÇIKTI?
EYT sorunu 1999 yılında yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanununda yapılan değişiklikle ortaya çıktı. İktidarda Bülent Ecevit başbakanlığında ANASOL-M olarak adlandırılan Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Anavatan Partisi koalisyonu bulunuyordu. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli bu hükümette başbakan yardımcısıydı. Yasanın ana amacı erken yaşta emekli olma imkanının etkilediği sosyal güvenlik sistemini ıslah etmekti.
1999’DAKİ YASA İLE EMEKLİLİK YAŞI NASIL DEĞİŞTİ?
Kanun değişikliğiyle 8 Eylül 1999''dan önce sigortalı olanların emekliliği hak etme koşulları değişti. Bu tarihten sonra emekliliğe hak kazanmak için sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanında yaş şartı da geldi. Değişiklikten önce, emekli olabilmek için sigortalılık süresi ve prim gün sayısındaki koşulların karşılanması yeterliydi. Değişiklik öncesinde kadınlarda 20; erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim şartını yerine getirenler emekli olabiliyordu.
DEĞİŞİKLİK ÖNCESİ KADIN VE ERKEKTE EMEKLİLİK YAŞI KAÇTI?
1999’daki değişiklikten önce 18 yaşında sigortalı işe başlayan bir kadın 38; erkek ise 43 yaşında emekli olabiliyordu. Sadece 5 bin gün prim ödemesi gerekiyordu. 5 bin gün prim ise yaklaşık 13,5 yıl aralıksız çalışma demekti. Başka bir örnek hesaplama ise şöyle: 1 Temmuz 1994''te ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan 1 Ocak 1972 doğumlu erkek işçi, çalışmaya başladığı dönemde yürürlükteki kanuna göre 25 yıl sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü tamamladığında emekli olabiliyordu. Bu işçi 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladığı 1 Temmuz 2019''da 5000 prim günü varsa yaş koşulu aranmadığı için 47 yaşında emekli olabilecekti.
1999''daki değişikliğin ardından aynı işçi, çalışmaya ilk defa 1 Temmuz 1994''te başladığı için 25 yıl sigortalılık süresi, 55 yaş ve 5750 gün prim ödeme koşulunu yerine getirdiğinde emekli olabilme hakkı kazanabilir duruma geldi. Yani kanun değişikliği ile bu işçinin emekliliği 8 yıl ötelendi; 750 gün de fazladan prim ödemesi istendi.
