EYT'SİZ ERKEN EMEKLİ OLABİLİRSİNİZ! SÜREYİ 5 YILA KADAR GERİ ÇEKİYOR
Emekli olmak isteyen herkesi ilgilendiriyor. Çalışanlar erken yaşta emekli olmanın şartlarını merak ederken dikkat çeken detaylar ortaya çıktı. Türkiye''de her ay 100 bin kişiye emeklilik maaşı bağlanıyor. Bu konuda çok sayıda kriter varken 5 yıla kadar erken emekli olmanın yolları da mevcut. İşte Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) erken emeklilik ile ilgili merak edilen kriterleri…
ERKEN EMEKLİLİKTE BU ŞARTLARA DİKKAT!
Türkiye''de ayda yaklaşık 100 bin kişiye emekli aylığı bağlanırken, milyonlarca çalışan erken emeklilik formülleri arıyor. Emeklilik tarihi sigorta girişi, yaş, prim ödeme gün sayısına göre değişiyor. "Erken yaşlanma" gibi özel durumlar emekliliği öne çekiyor. Erken yaşlılık tespiti yapılanlar 55 yaşı doldurması, en az 5400 prim gün ödemesi koşuluyla erken emekli olabiliyor. 1 Ekim 2008''e kadar sadece SSK''lılar için uygulanan erken yaşlanma emekliliği artık memurlar da dâhil bütün çalışanları kapsıyor.
Yaş koşulunu yerine getirmediği halde sağlık kurulu raporuyla erken yaşlandığı belirlenenler bu haktan yararlanabiliyor. Psikolojik yaşanma hali de bu kapsamda değerlendiriliyor. Yaşlılık aylığı bağlanması için yaş koşulu dışındaki diğer şartları taşıyan, 55 yaşını dolduran sigortalılardan biyolojik yönden bu yaşı dolduran, çalışma gücü bu seviyeye düşenler erken yaşlanmış kabul ediliyor.
HEM YAŞ HEM DE PRİM AVANTAJI
Sabah’ta yer alan haberde, bu durumun hem yaş hem de prim yönünden büyük avantaj sağladığı belirtildi. Örneğin, Aralık 1999 yılında ilk defa sigortalı olan bir erkek çalışan 7 bin günle 60 yaşında emekli olabilmekte. Erken yaşlanma durumunda 55 yaşında, 5400 gün primle (1600 gün daha az primle) beş yıl erken emekli olabilecek. Gerekli koşulları taşıyanların malulen emeklilikte olduğu gibi sağlık kurulu raporuyla Sosyal Güvenlik Kurumu müdürlüklerine başvurması gerekiyor.
1- ERKEN YAŞLANMA NEDİR, KİMLERİ KAPSIYOR?
Geçen yıl Eylül ayında yürürlüğe giren düzenlemeye göre, yaşlılık aylığı bağlanması için yaş dışındaki diğer şartları taşıyan, 55 yaşını dolduran sigortalılardan "Algı, bellek, soyutlama gibi işlevlerin kaybı olan bilişsel yaşlanma, fizyolojik ve psikolojik yaşlanma" hali tespit edilenler erken yaşlanmış sayılıyor. Bunun tespitinde nöroloji, psikiyatri, fiziksel tıp, iç hastalıkları, kardiyoloji, göğüs hastalıkları başta olmak üzere ilgili branşların düzenlediği sağlık kurulu raporları dikkate alınıyor.
2- BAŞVURU BAŞTA OLMAK ÜZERE EMEKLİ AYLIĞI İÇİN SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
Koşulları taşıyanların malulen emeklilikte olduğu gibi SGK müdürlüklerine başvurması gerekiyor. Kurum, yaş, prim günü şartlarının yeterli olduğunu tespit ederse Sağlık Kurulu raporu için hastaneye sevk eder. Hastanede muayene, tetkik, tahlil, kontroller yapıldıktan sonra düzenlenen rapor SGK''ya gönderilir. SGK Salık Kurulu raporu, tıbbi belgeleri inceledikten sonra erken yaşlanmanın tespiti halinde emeklilik işlemleri başlatılır.
3- ERKEN YAŞLILIKLA EMEKLİLİKTE ÖZEL HASTANE RAPORLARI DA GEÇERLİ Mİ?
Erken yaşlanma halinin olup olmadığına kamu hastanelerince düzenlenen raporlar esas alınarak SGK Sağlık Kurulu''nca karar veriliyor. Erken yaşlanma şartlarının oluşmadığı yönündeki Kurul kararına itiraz etmek mümkün. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kararları ise SGK Sağlık Kurullarını bağlıyor. Kurulun itirazı reddi durumunda Kurum işlemlerine karşı iş mahkemesine dava açılabilir.
4- MEMURLAR DA ERKEN YAŞLANMA HAKKINDAN YARARLANABİLİR Mİ?
Erken yaşlanma emekliliği 1 Ekim 2008''e kadar sadece SSK''lılar için uygulanıyordu. Bu tarihten sonra bütün çalışanları kapsayacak şekilde genişletildi. SGK genelgesiyle memurların da bu haktan yararlanabilecekleri hükmüne yer verildi.
5- BU KAPSAMDA ERKEN EMEKLİ OLMA ŞARTLARI NELER?
Erken yaşlandığı belirlenenler yaş ve prim yönünden büyük avantaj elde ediyor. 55 yaşını doldurup, uzun vadeli sigorta kolları primi bildirimi olan, 5400 prim gününü tamamladığında emekliliğe hak kazanır. Bağ-Kur sigortalılarının ayrıca sigortalılık nedeniyle prim ve prime ilişkin herhangi bir borcunun olmaması gerekiyor. Mevcut durumda 58 yaşında emekli olabilecek bir çalışan erken yaşlanma ile 55 yaşında emekliliğe hak kazanacak.
6- HERHANGİ BİR ENGELLİ DURUMUN OLMAMASI EMEKLİLİĞİ ETKİLER Mİ?
Erken yaşlanma nedeniyle emeklilik için herhangi bir engellilik durumunun olması gerekmiyor. Yüzde 40 veya daha fazla engeli olanların malulen emeklilik hakları bulunuyor.
7- EMEKLİ AYLIĞI BÜTÜN SİGORTA TÜRLERİ AÇISINDAN AYNI MI HESAPLANIYOR?
Emekli aylığının hesabında prim ödenen bütün günler dikkate alınır. Memur, işçi, kendi adına çalışan için farklılık gösteriyor. Sigortalılık geçmişinde farklı kurumlarda çalışırken ödenen primler emekliliği ve alınacak maaşı da doğrudan etkiliyor. Sigorta geçmişindeki primler farklı koşullarda emekliliğin kapısını açabilir.
8- SGK ÜCRET BİLDİRİMİM DÜŞÜK GÖSTERİLDİĞİ İÇİN İTİRAZ EDİP EMEKLİ MAAŞIMI ARTIRABİLİR MİYİM?
Aldığınız brüt ücret ile SGK''ya bildirilen kazançları e-devlet üzerinden kontrol edebilirsiniz. Eğer ücret bildirimi düşükse işverenden bunun düzeltilmesini talep edebileceğiniz gibi, bildirim konusunda hizmet tespit davası açma hakkınız da bulunuyor.
9- BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLUNAN ÇOCUK, EŞİN BULUNMASI EMEKLİ AYLIĞINI ARTIRIR MI?
Emekli dilekçesi verirken tahsis formunda bakmakla yükümlü olunan kişi hanesine çocuk sayısı, eşi belirtmeyi unutmayın. Bu emekli aylık bağlama oranını etkileyen önemli bir unsur.
10- YATIRILAN PRİMLER İKRAMİYE DE EMEKLİLİK HESABINDA DİKKATE ALINIYOR MU?
Aylık gelirle birlikte elden verilen prim, ikramiye, ücret de emeklilik hesabında dikkate alınır. Bunun için düzenlilik taşıyan bu ödemelerin prime tabi tutulması gerekiyor.
