Zengin ve fakir arasındaki uçurum derinleşiyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin gelir dağılımı istatistiklerini yayımladı. Verilere göre, gelir eşitsizliği devam ederken, en yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre düşüş gösterdi.
2024 yılı itibarıyla, en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip %20'lik grubun, toplam gelirden aldığı pay %48,1 olarak belirlendi. Bu oran, 2023 yılına göre 0,6 puanlık bir azalmayı işaret ederken, en düşük gelire sahip %20'lik grubun aldığı pay ise %6,3'e çıktı ve 0,2 puanlık bir artış gösterdi.
Gini Katsayısı 2024’te 0,413 olarak tahmin edildi. Bu, gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçen önemli bir gösterge olan Gini katsayısının bir önceki yıla kıyasla 0,007 puanlık bir azalma yaşadığını gösteriyor. Ancak, Gini katsayısının değeri, eşitsizliğin hala yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Gini katsayısı sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımı eşitlenirken, bire yaklaştıkça eşitsizlik artmaktadır. Sosyal transferlerin hariç tutulduğu hesaplamalarda bu katsayı daha da yükseliyor.
Gelir bileşenlerine bakıldığında, maaş ve ücret geliri %48,8 ile toplam gelir içinde en yüksek payı aldı. Bu pay, geçen yıla göre 0,3 puan artarken, müteşebbis geliri %20,8 ile ikinci sırada yer aldı, ancak bu gelir kalemi önceki yıla göre 1,3 puan azalmış durumda. Sosyal transfer gelirleri ise %17,8 ile üçüncü sırada yer alırken, geçen yıl bir miktar artış gösterdi. Tarım gelirinin müteşebbis gelirindeki payı %17,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıkları, sosyal transferlerin %87,6’sını oluşturdu.
Eğitim düzeyine göre gelir farkları de dikkat çekti. Yıllık ortalama esas iş gelirleri, yükseköğretim mezunlarında 309 bin 721 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 240 bin 470 TL, lise altı eğitimlilerde 168 bin 407 TL, bir okul bitirmeyenlerde ise 106 bin 478 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre en yüksek gelir artışı lise ve dengi okul mezunlarında yaşanırken (%110,2), en düşük artış ise bir okul bitirmeyenlerde görüldü (%88,2)
HİZMET SEKTÖRÜ İLK SIRADA YER ALDI
Sektörel bazda gelir dağılımı incelendiğinde, hizmet sektörü yıllık ortalama gelirde 242 bin 299 TL ile ilk sırada yer aldı. Tarım sektörü ise 153 bin 773 TL ile en düşük gelire sahip sektör oldu. İnşaat ve sanayi sektörlerinde gelir artışı daha belirginken, tarım sektöründeki artış en düşük seviyelerde kaldı.
GELİR FARKLARI DİKKAT ÇEKİCİ BOYUTTA
İş türlerine göre gelir farkları da oldukça belirgin. İşverenlerde yıllık ortalama esas iş geliri 804 bin 882 TL ile en yüksek seviyeye çıkarken, yevmiye ile çalışanlar 105 bin 712 TL ile en düşük geliri elde etti. Ücretli çalışanlar ve kendi hesabına çalışanlar arasındaki gelir farkı ise dikkat çekici.
GELİR EŞİTSİZLİĞİNDE İSTANBUL BAŞI ÇEKİYOR
TÜİK verilerine göre, gelir eşitsizliğinin en fazla olduğu il yine İstanbul oldu. İstanbul'u, Ankara, Antalya, Isparta ve Burdur illeri izledi. Bu iller, gelir dağılımındaki eşitsizliklerin en belirgin olduğu bölgeler olarak öne çıktı.
