KREDİ ALMAK ZORUNDA OLAN VATANDAŞ, YANDI
Mart ayı boyunca bankalar, ihtiyaç kredi faizlerini yükseltmeye devam etti. Yeni haftada ise ihtiyaç kredi faizleri aylık olarak yüzde 7'ye yaklaşırken, 10 bin liralık ve 12 ay vadeli bir ihtiyaç kredisinin geri ödemesi 16 bin 832 liraya yükseldi. Bu durumda yıllık bileşik faiz oranı da yüzde 187,6 seviyesine kadar çıkmış oldu.
Bireysel kredilerde sıkılaştırma tedbirlerinin dozu giderek artıyor. Politika faizi artırım sürecinin başlamasıyla birlikte hız kazanan ihtiyaç kredi faizleri, aylıkta yüzde 6,7'ye dayandı. Bankalar mart ayı boyunca ihtiyaç kredi faizlerini yükseltmeye devam etti. Yeni haftada ise ihtiyaç kredi faizleri aylık yüzde 7'ye yaklaşırken, 12 ay vadeli 10 bin lira kredinin geri ödemesi 16 bin lirayı aşıyor. Merkez Bankası, bankaların ihtiyaç kredilerindeki aylık büyüme sınırını mart başında yüzde 2'ye düşürdü.
Parasal sıkılaştırma önlemleri özellikle bireysel ihtiyaç kredi faizlerinde kendini gösteriyor. Merkez Bankası'nın politika faizi artırımı süreciyle ivmelenen ihtiyaç kredi faizleri aylık yüzde 6,7'ye kadar yükseldi. Bankalar, yeni haftaya 50-70 baz puanlık ihtiyaç kredi faizi artışıyla başlarken, 10 bin liralık 12 ay vadeli bir ihtiyaç kredisinin geri ödemesi 16 bin 832 liraya yükseldi. Yıllık bileşik maliyet de yüzde 187,6'ya kadar çıkıyor. Ancak, bu yüksek maliyete rağmen Merkez Bankası verilerine göre 13 haftalık yıllıklandırılmış tüketici kredi büyümesi yüzde 34,1'e çıktı. Geçen yılsonunda bu oran yüzde 30'un altındaydı.
Merkez Bankası, döviz talebini kontrol altına almak ve piyasalardaki likiditeyi azaltmak amacıyla makroihtiyati önlemler almıştır. Mart ayının başında ihtiyaç kredilerinin aylık büyüme sınırını yüzde 3'ten yüzde 2'ye düşüren Merkez Bankası, geçen hafta sonu kredi kartından nakit çekim faiz oranlarını artırdı ve bu da ihtiyaç kredi faizlerini hareketlendirdi. Ayrıca, 70 bin liraya kadar olan ihtiyaç kredileri menkul kıymet tesisinden muaf tutulmaya devam ediyor.
Bankaların mart ayı boyunca ihtiyaç kredi faizindeki artışı neredeyse 200 baz puana ulaştı. Örneğin, bir özel bankanın ihtiyaç kredi faizindeki değişimler incelendiğinde, şubat sonunda yüzde 4,49 olan aylık faiz Mart ayının başında değişmedi. Ancak, 11 Mart'ta Merkez Bankası'nın ihtiyaç kredi büyüme sınırını daha da sıkılaştırmasının ardından faiz yüzde 5,39'a yükseltildi. Bu hafta aynı bankanın ihtiyaç kredi faizi yüzde 6,1'e çıktı. Ancak, faiz oranları bankadan bankaya değişiklik gösterse de genel olarak yükseliş trendi devam ediyor.
Bankaların internet sitelerinde, ihtiyaç kredisi için hesaplama imkanı veren uygulamalar bulunmaktadır. Bu uygulamalar aracılığıyla, 10 bin lira ve 12 ay vadeli bir ihtiyaç kredisinin geri ödemesi hesaplanabilir. Buna göre, bu hafta 10 bin lira ihtiyaç kredisi kullanan bir bireysel müşteri en düşük 11 bin 216 lira, en yüksek ise 16 bin 832 lira geri ödeyecek.
Merkez Bankası verileri, 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmamış olarak tüketici kredisinde büyümenin devam ettiğini göstermektedir. Faizlerin yüksek olmasına rağmen bankacılık sektöründe tüketici kredi büyümesi 8 Mart itibariyle yüzde 34,1'e ulaştı. Geçen yıl sonunda bu oran yüzde 30'un altındaydı. Özel bankalardaki tüketici kredi büyümesi yüzde 53,34 ile hızlı bir artış gösterirken, 2023 sonunda bu oran yüzde 43,88'de bulunuyordu. Kamu bankalarında ise negatif olan tüketici kredi büyümesi 8 Mart itibariyle yüzde 4,32'ye yükseldi.
