ANKA Ekonomi koordinatörü Erdal Sağlam, kaleme aldığı analizde, Merkez Bankası'nın geçtiğimiz hafta faiz oranlarını yüzde 50'ye yükseltmesinin önemine dikkat çekti. Bu haftadan itibaren bu artışın etkilerini görmeye başlayacağımızı belirten Sağlam, aynı zamanda döviz rezervlerine de vurgu yaptı.
Sağlam'ın analizi şu şekilde:
"Merkez Bankası'nın seçim öncesinde aldığı 5 puanlık faiz artışı kararının etkilerini bu haftadan itibaren gözlemlemeye başlayacağız. Bu sürpriz artışın ilk etkisi olarak, döviz rezervlerindeki erimenin durduğunu hemen gördük. Faiz artışının, kurlar üzerindeki etkisiyle birlikte mevduat ve kredi faiz oranlarına ne kadar yansıyacağını ise Pazartesi gününden itibaren gözlemlemeye başlayacağız. 5 puanlık faiz artışının seçim öncesine alınmasındaki neden, döviz talebinin kontrol altına alınamaması sonucu rezervlerdeki azalmanın belirleyici olduğu açığa çıktı. Merkez Bankası toplantısı öncesindeki üç gün boyunca, rezervlerdeki azalmanın günlük 1,5 milyar dolara kadar ulaştığı görüldü. Ancak, kararın alındığı ilk gün rezervlerdeki azalmanın durduğu ve 300 milyon dolarlık bir artış yaşandığı görüldü.
FAİZ ARTIŞI NEDEN ŞİMDİ YAPILDI?
Mayıs ayı seçimleri öncesinde rezervlerin en düşük seviyesine gerilemiş olduğu göz önüne alındığında, faiz kararının öne alınmasının sebebi netleşiyor. Swaplar hariç kamu rezervleri eksi 77 milyar dolara kadar gerilemişti. Faiz kararından bir gün önce, yani Çarşamba günü, swaplar hariç kamu dahil net rezervlerin eksi 75 milyar dolar olduğu belirlendi. Eğer bu hızda rezervler azalmaya devam etseydi, Mayıs ayında en düşük seviyesi aşılacak ve rezervler eksi 80 milyar doların altına inecekti. Dolayısıyla, Merkez Bankası'nın 5 puanlık faiz artış kararının bu nedenle öne alındığı anlaşılıyor. Önümüzdeki hafta içerisinde, rezervlerde küçük de olsa bir iyileşme bekleniyor. Zira, yabancı bankaların raporlarında bu sürpriz artışın devam etmeyeceği yönünde beklentiler dile getirildi ve kısa vadeli yabancı sermaye girişinin başlaması öngörülüyor. Haftaya, yabancı girişinin başlamasıyla birlikte, gelen fonların kısmen TL'ye dönmesi ve ardından tahvillere veya hisse senetlerine yatırılması bekleniyor."
“YABANCI FON GİRİŞİNİ HIZLANDIRABİLECEĞİ UMUT EDİLİYOR”
Seçim sonrası alınacak kararların, kısa vadeli fon girişlerinde belirleyici olacağı açık bir gerçek. Son dönemde hazırlıkları yapılan yeni tedbirlerin uygulanması ve bu konuda çıkacak haberlerin, yabancı fon girişini hızlandırabileceği umut ediliyor.
Öte yandan, yerli yatırımcının faiz kararından sonra döviz ve altına olan talebinde bir duraksama gözlendi. Bankacılar, yerli yatırımcının faiz kararı sonrası durduğunu, ancak ellerindeki altın ve dövizleri bozmak için bir süre daha beklemelerini beklediklerini ifade ediyorlar. Yerli yatırımcının davranışında yabancı fon girişinin hızı, rezervlerdeki iyileşmenin boyutu gibi faktörler etkili olacak. Yani, yabancı fon girişi hızlanır ve rezervler artarsa, aylık kur artışlarının düşük seyretmesi durumunda, yerli yatırımcıların da ellerindeki altın ve dövizleri bozdurabileceği görülebilir.
Özellikle küçük tasarrufçunun dövizden vazgeçmesinde belirleyici olacak veri, bundan sonra TL mevduat faizlerinin hangi seviyeye yükseleceğidir. Eğer enflasyonun üzerinde bir mevduat getirisi sağlandığını görürlerse, yerli yatırımcıların TL'ye dönmeye başlayabileceği öngörülüyor.
Geçen haftaki Merkez Bankası politika faizi artışı, TL mevduat ve kredi faizlerinde belirgin bir artış sağlamadı. 5 puanlık artışa rağmen, TL mevduat ve kredi faizlerinde sadece 1-2 puanlık bir artış yaşandı. Banka şubelerinin, hem mevduat hem de kredi konularında hareketsiz kaldığı ve Pazartesi sabahı yeni talimatları bekledikleri gözlemlendi.
Bankacılar, 5 puanlık politika faiz artışının, mevduat ve kredi faizlerine en fazla 3 puanlık bir yansıma yapacağını öngörüyorlar. Kredi faizlerine etkisi olmayabilir, çünkü kredi talebini zaten azaltan önlemler alınmış görünüyor. Dolayısıyla, bankaların kredi verebilmesi için faiz oranlarını daha fazla artırabilecekleri bir alan kalmadığı ifade edilebilir.
“MEVDUAT FAİZ ORANLARININ ARTIRILMASI GEREKECEK”
Ancak, mevduat faizlerinde özellikle küçük tasarrufçular için sunulacak TL mevduat faiz oranlarında yaşanacak artış oldukça önemlidir. Çünkü altın ve dövize yatırım yapan küçük tasarrufçular, kendilerine sunulan faiz oranlarının aylık enflasyon oranlarının altında kaldığı için bu yolu tercih etmişlerdir. Dolayısıyla, küçük tasarrufçuların yatırım tercihlerinin değişmesi ve TL'ye dönüşlerinin sağlanması için mevduat faiz oranlarının artırılması gerekecektir.
Rezervler iyice düzelmeden ve aylık enflasyon oranları düşmeye başlamadan önce, mevcut faiz oranlarıyla küçük tasarrufçuların TL'ye dönme olasılığı düşüktür. Bu nedenle, küçük tasarrufçuların TL'ye dönüş olasılığından ancak yılın ikinci yarısında bahsedilebilir. Ancak seçim sonrası alınacak tedbirlerle bu tercihin değiştirilmesi öne çekilebilir. Bu amaçla, Merkez Bankası'nın bankaları, küçük tasarrufçulara verdikleri faiz oranlarını artırmaları konusunda teşvik etmesi gerekebilir.
Bu hafta gerçekleştirilen 5 puanlık faiz artışının piyasalara etkisi görülmeye başlayacak olsa da, asıl etkinin seçimlerden sonra ortaya çıkması beklenmektedir. Seçimler sonrası alınacak ek tedbirlerin miktarı, gelecekteki enflasyonla mücadelenin ne kadar sıkı olacağını da belirleyecektir.
Son 5 puanlık faiz artışı da dahil olmak üzere, alınan sıkı para politikası tedbirlerinin gerçek etkisi seçimlerden sonra ortaya çıkacak ve ekonomide sıkı bir daralma süreci başlayacaktır. Bu sıkı para politikasının en azından 2-3 yıl devam etmesi gerekeceğini unutmamak önemlidir. Umarız alınacak tedbirlerle bu sürecin dar gelirli kesim üzerindeki etkisi bir ölçüde hafifletilebilir.
