Milyonlarca kişiyi ilgilendiriyor! Yarı zamanlı çalışanın kıdem tazminatına koruma geliyor

Yarı zamanlı çalışan milyonlarca kişinin sosyal haklarıyla ilgili yeni gelişme yaşandı. Ağırlıklı olarak öğrenci, küçük çocuklu anne ve emeklilerin tercih ettiği kısmi çalışma modelinde, kıdem tazminatı yasal güvence altına alınıyor. Diğer bir konu ise ödenecek ücret. Yapılan düzenlemeye göre, yarı zamanlı kişinin ücreti, 4 bin 253 lira olan asgari ücrete orantılı ödenecek. İşte milyonlarca yarı zamanlı çalışan kişiyi ilgilendiren düzenlemeler...

Milyonlarca kişinin tercih ettiği yarı zamanlı çalışma düzeniyle ilgili sosyal haklar genişliyor. "Kısmi zamanlı" olarak da bilinen ve öğrenci, çocuklu anne ve emeklilerin tercih ettiği yarı zamanlı çalışmada kıdem tazminatı yasal güvence altına alınıyor ve maaşlara da düzenleme geliyor. İşte yarı zamanlı çalışmaya gelecek düzenlemeye ilişkin tüm detaylar...

Yarı zamanlı çalışanların ücret ve haklarının tam süreli çalışana ödenen miktar üzerinden orantılı olarak hesaplanması gerekiyor. Sabah'ta yer alan habere göre, iş yerinde emsal işçi yoksa o iş kolunda şartlara uygun iş yerinde aynı veya benzer işi üstlenen tam süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçi esas alınacak. Bu kapsamda çalışanların yıllık izinlerinde de ücret ödenmesi gerekiyor. İş yerinde tam süreli iş sözleşmesiyle yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar çalışmalar kısmi süreli çalışma olarak kabul ediliyor. O nedenle de kısmi istihdamda 20 günden fazla hizmet bildirimi yapılamıyor. Bu sürenin üzerinde yapılan çalışma sürelerinin ise 30 güne tamamlanması gerekiyor.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANIN YASAL HAKLARI TAM ZAMANLI ÇALIŞANLA AYNI MI?

İş Kanunu'na göre yarı zamanlı çalıştırılanlar, ayrımı haklı kılan bir neden bulunmadıkça salt iş sözleşmesi kısmi süreli olduğu için tam süreli emsal çalışanlardan farklı işleme tabi tutulamaz. Kısmi süreli çalışanların da sigortalarının yapılması zorunluluğu bulunuyor. Sözleşmesi aylık ücret üzerinden yapıldıysa haftalık çalışma süresi dikkate alınmadan 30 günlük sigortalı bildirilir. İş Kanunu ve iş sözleşmesiyle sağlanan haklar yalnız kısmi süreli çalışma gerekçesiyle ortadan kaldırılamaz. Sigortalı bildirimleri çalıştıkları saatlerin güne çevrilmesi sonucunda oluşan prim günleri esas alınarak yapılır. Bu hesaplama her bir 7.5 saatlik çalışma 1 gün olarak kabul edilerek, gün kesirleri tam gün olarak alınarak belirlenir.

YARI ZAMANLI ÇALIŞANLARIN HAFTA TATİLİ HAKKI VAR MI?

Kısmi süreli çalışanın da hafta tatili hakkı bulunuyor. Haftanın 7 günü kısmi süreli çalışanlara hafta tatili ödemesi yapılacak. Bir yıllık çalışma süresini dolduran yarı zamanlı çalışan izin hakkı kazanır.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN KIDEM TAZMİNATI HAKKI VAR MI?

Yarı zamanlı çalışanın sözleşmesi feshedildiyse kıdem tazminatı hak kazanır. Kıdem tazminatına esas ücret ortalama günlük kazanç üzerinden hesaplanacak. Bu kapsamda çalışanlar iş sözleşmesinin kısmî süreli olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz. Yarı zamanlı çalışanlara kıdem hakkını güvence altına almaya yönelik mevzuatta yapılacak düzenleme de bu yıl tamamlanacak. Çalışanın kıdem tazminatına esas ücreti, ortalama günlük kazancı üzerinden hesaplanır.

ÇALIŞANI KISMİ SÜRELİDEN TAM SÜRELİ ÇALIŞMAYA GEÇİRMEK MÜMKÜN MÜ?

İş yerinde çalışan işçilerin, niteliklerine uygun açık yer bulunduğunda kısmî süreliden tam süreliye veya tam süreliden kısmî süreliye geçirilme istekleri işverence dikkate alınır ve boş yerler zamanında duyurulur.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMADAN KİMLER YARARLANABİLİYOR?

Yarı zamanlı çalışma daha çok öğrenci gençler, emekliler, analık izni kullanan kadınlar tarafından tercih ediliyor. Analık izni ve yarı zamanlı çalışma sonrasında ebeveynlerin çocuğu mecburi ilköğretim çağına gelene kadar yarı zamanlı çalışma hakkı bulunuyor. Ebeveynlerden biri çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar kısmi süreli çalışma talebinde bulunabiliyor. Bu talep geçerli fesih nedeni sayılmaz. Bu kapsamda kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam zamanlı çalışmaya dönebilir.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMADA ÜCRET NASIL HESAPLANIR?

İş Kanunu'na göre, kısmi süreli çalıştırılanlar tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamıyor. Kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçi ücreti ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süre ile orantılı olarak ödenmesi gerekiyor. İşçinin çalışacağı ücretin şekli, miktarı taraflarca serbestçe kararlaştırılabilir. Bununla beraber ödenecek ücret asgari ücretin altında olamaz. Aylık asgari ücretin 30 güne bölünmesiyle günlük asgari ücret, günlük ücretin 7.5 saat olan normal günlük çalışma süresine bölünmesiyle de saatlik asgari ücret hesaplanır. İmzalanan sözleşme gereği işçinin alacağı ücret bulunur.

ASGARİ ÜCRETE VERGİ İSTİSNASI YARI ZAMANLI ÇALIŞANLAR İÇİN DE GEÇERLİ Mİ?

Yarı zamanlı çalışanlara ücret ödemeleri, yeni işe başlayan ve işten ayrılan hizmet erbabına yapılan kıst ücret (saat, gün sayısı dikkate alınarak belirlenen ücret) ödemelerine istisna tam olarak uygulanacak.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMADA 20 GÜN KURALI NEDİR?

Kısmi süreli çalışan sigortalının ay içindeki prim gün sayısı 20 günden fazla olamıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu e-bildirge uygulamasında sistemsel düzenleme yaparak eksik gün nedeniyle "kısmi istihdam" seçilmesi durumunda 20 günden fazla hizmet bildirilmesine izin vermiyor. İş yerinde tam süreli iş sözleşmesiyle yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışmalar kısmi süreli çalışma olarak kabul ediliyor.

YILLIK İZİN HAKKI TAM SÜRELİ ÇALIŞANLARLA AYNI MI?

Bir yıllık çalışma süresini dolduran kısmi süreli çalışanlar, yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlarla aynı şekilde yararlanır. İş Kanunu'nda yıllık izne hak kazanmak için gerilmesi gereken bir yıllık süreyi kesintiye uğratan durumlar olmadan doldurulursa yıllık ücretli izne hak kazanılır. Yıllık izin ücreti de işçinin bir günlük ortalama ücreti üzerinden hesaplanır.

EKSİK GÜNLERİN PRİMİ TAMAMLANMAK ZORUNDA MI?

İsteğe bağlı ya da borçlanma yoluyla eksik prim günlerinin tamamlanması mümkün. İsteğe bağlı sigorta ve borçlanmada günlük asgari ücret ile bunun 7.5 katına kadar prim ödeme imkanı bulunuyor. Ayda 12 gün prim yatıran isteğe bağlı sigorta ile kalan 18 günün primini ödeyebilir. İsteyen eksik günlerini emekliliğe yakın bir tarihte borçlanabilir. Bir ay içinde yirmi günden az çalışanın eksik güne ait sağlık sigortası primini 30 güne tamamlama zorunluluğu bulunuyor. Anne, baba, eş üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişilerin eksik günlerin sağlık primini yatırması gerekmiyor. Gelir testi ile ödeme gücü olmadığı belirlenenlerin prim yatırması gerekmiyor. (Mynet)

Mevduat/Katılım hesabı olanlar dikkat! e-Devlet'te yeni hizmet yürürlüğe girdi