Osmanlı Padişahı III. Selim tarafından başlatılan modern ordu yapılaşmasının ilk projesi olan Azatlı Baruthanesi, 1794'te temelleri atılarak kısa sürede tamamlandı. Baruthane, Mehmet Şerif Efendi tarafından 1795-1796 yılları arasında inşa edildi. Küçükçekmece Gölü'nün güneyinde konumlanan bu Osmanlı mirası, günümüzde Başakşehir ilçesinde yer alıyor. Baruthane, Osmanlı ordusunun İstanbul, Selanik ve Gelibolu'daki eski baruthanelerinden verim alınamaması üzerine modern bir yapı olarak tasarlandı.
Baruthanenin inşası, su çarkıyla çalışan ve sürekli üretimi sağlamak amacıyla yapılan bir çalışma sonucunda gerçekleştirildi. III. Selim, hayvan gücüyle çalışan baruthanelerin yerine daha etkili bir sistem olan su çarkını tercih etti. Barut üretiminin kalitesini artırmak ve çağa uygun silahları kullanabilmek adına barut yapımı büyük önem taşıyordu.
Günümüzde sadece kalıntıları ayakta kalan Azatlı Baruthanesi, define avcıları ve evsizler tarafından zaman içinde tahrip edilmiş durumda. Baruthanenin katlı yapısı, olası çökmeleri önlemek için demir bloklarla örülmüş ve günümüze kadar havuz kısmı ile üretim kısmı görülebilmektedir. Ayrıca, define avcıları tarafından tahrip edilen bir odanın varlığı da göze çarpıyor.
Tarihi yapı, Osmanlı dönemindeki teknolojik ilerlemeleri ve askeri yapılaşmayı anlamak adına önemli bir iz bırakmaktadır.
