ASGARİ ÜCRETLİYE KİRALIK EVDE OTURMAK DA HAYAL!
Önümüzdeki günlerde kira artışlarına dikkat çekmek için yapacağı etkinlikler ve kiracı örgütlenme çalışmaları için mevcut durumu saptamak amacıyla, Kadıköy Geçinemiyoruz Platformu, Kadıköy Kiralık Konut Raporu hazırladı.
İnternet sitelerinde 20 Nisan’da yer alan kiralık ilanların temel alındığı araştırmada, yapıldığı gün itibariyle en çok takip edilen üç web sitesinde sırasıyla 757, 302 ve 104 ilan yer aldı. İlan sayısının çokluğu ve mükerrer ilanlara yer vermemek adına araştırma sadece en çok ilan olan sitenin verileri üzerinden yapıldı.
Rapora göre Kadıköy’de yer alan 737 adet kiralık ilanın 45 tanesi kiralık oda ya da paylaşımlı daire olduğu için araştırmaya alınmadı. Araştırma temel olarak geriye kalan 692 ilan üzerinden oluşturuldu. Rapordaki veriler şöyle:
“Kadıköy’de şu an mevcut 692 kiralık daire ilanının ortalaması hesaplandığında 17 bin 381 TL olduğu görülüyor. Mevcut ilanlar içerisinde özellikle 50 bin TL’den 160 bin TL’ye uzanan 20 astronomik ilanı araştırma kapsamından çıkarmak için, filtre biraz daha genişletildiğinde 30 bin TL ve altı ilanları kapsayan ikinci bir inceleme yapıldığında ortalama kiranın 12 bin 987 TL, filtre biraz daha genişletildiğinde 20 bin TL ve altı ilanları sadece incelediğinde ortalama kiranın 11 bin 762 TL’ye düştüğü anlaşıldı.
‘ASGARİ ÜCRETLİNİN 1+1 EV TUTMASI İMKÂNSIZ’
Kadıköy’de ortalama kira 11 bin 762 TL iken, tüm ilanlar dikkate alındığında 17 bin 381 TL’ye ulaşıyor. Asgari ücretin altında ilan sayısı sadece 3. Kiralık daire ilanları fiyat aralıklarına dağıtıldığında ise Kadıköy’de şu an asgari ücretin bugünkü tutarı olan 4 bin 253 TL’nin altında sadece 3 adet daire bulunduğu ortaya çıktı. 10 bin TL ve altında sadece 226 ilan, 5 bin TL ve altında ise 22 kiralık daire bulunmakta. Aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere Kadıköy’de tam zamanlı çalışan bir asgari ücretlinin tek başına 1+1 kiralık daire dahi tutması artık imkansız.
BASKI UYGULAYACAK
İstanbul’da kiralık konut sayısı önceki yıllara göre 3’te 1’e varan oranda düşmüş durumda. Kadıköy’de web sitesinde kiralanabilir 692 konutun olması ya da İstanbul genelinde 17 bin civarında konutun kalmış olması ufak bir talep artışında dahi fiyatlarda spekülatif yükselmelere yol açmakta. Son dönemde Rusya-Ukrayna arasındaki savaştan kaçarak Türkiye’ye gelmek zorunda kalanların konut ihtiyacı gibi örneklerin de fiyatları dalgalandırdığı biliniyor. Ağustos-eylül aylarında üniversiteye kayıt yaptırmak için İstanbul’a gelecek, sayısı yüz binleri aşan üniversite öğrencisinin de ne yapacağı bilinmiyor. Artan talep fahiş kiralara artış yönünde baskı uygulayacak.
‘YAŞMAYA ELVERİŞLİ KONUT HAKKI VARDIR’
İçerisinde rutubet, nemden kaynaklı yaşama şansı bulunmayan ya da evlerin kömürlüklerinden dönüştürülen 10 m2’lik daireler için dahi fahiş kiralar istendiğine dair paylaşımları sosyal medyada sıklıkla görülüyor. Konut, dört duvardan oluşan bir yapı olarak tarif edilemez. Tam bu noktada Birleşmiş Milletler’in (BM) konut kriterleri ile açıkladığı “Yaşamaya Elverişli Konut Hakkı” vardır.
1 733 TL’LİK KONUT BULUNMASI ÇOK ZOR
10-20 m2 arası mutfaksız, banyosuz, penceresiz kiralık ilanlarının dahi fahiş fiyatlarla karşımızda çıktığı günümüzde öncelik kafayı sokabilecek bir dört duvara dönüşmüştür. Örneğin İstanbul’da konut stokunun afet riski oldukça yüksek olmasına rağmen şu an kiralık ev arayan bir yurttaş için öncelikli bir kriter olamamakta. Derinlemesine bir inceleme yapmadan dahi sadece maddi olarak karşılanabilir konut kriterine bakacak olursak, 2020 yılı TÜİK verilerine göre 2020 yılı ortalama hane halkı geliri 69 bin 349 TL oldu. BM yaşamaya elverişli konut kriterlerine göre konut masraflarına ayrılan payın en fazla yüzde 30 olması gerektiğini referans kabul edersek konuta ayrılan bütçe bin 733 TL olarak hesaplanabilir. Şu an Kadıköy’de bin 733 TL’lik herhangi bir konut bulunması imkansız.
Asgari ücretin altında olan 3 bin TL’lik evler yaşanılabilir değil.
Evlerin ilanları şöyle:
“Altıyol’da genç binada full eşyalı 1+0 her şey dâhil daire, 22m, 2 bin 500 TL
Kadıköy merkezde bodrum kat havalandırmalı 40 m2 3 bin 500 TL
Kadıköy merkezde 2 bölümlü geniş 1+0 stüdyo eşyalı daire 45 m2 3 bin 600 TL.“(ANKA)
