Brüt asgari ücretin yüzde 40 oranında artırılması nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği alt sınırın altında kalanların ödenekleri 1 Ocak’tan itibaren artırılacak. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, milyonlarca kişiyi ilgilendiren prim ve ödeneklerde yapılan artışları yazdı...
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yayımladığı genelge ile 2022 yılında uygulanacak prime esas kazançların alt ve üst sınırları ile bazı işlemlere esas tutarları belirledi.
EMZİRME ÖDENEĞİ 316 TL
4/a ve 4/b kapsamında sigortalı kadınlara veya eşi çalışmayan sigortalı erkek çalışanlara, doğum sonrası çocuğun yaşaması halinde emzirme ödeneği veriliyor. Emzirme ödeneği, kendi çalışmalarından dolayı SGK’dan gelir veya aylık alan kadınlar veya erkeğin sigortalı olmayan eşine de ödeniyor. 2021 yılında 232 TL olan emzirme ödeneği 2022 yılında 316 TL’ye çıkartıldı. Emzirme ödeneğinden yararlanabilmek için doğumdan önceki 120 gün sigorta primi bildirilmiş (4/b’liler için primin ödenmiş) olması gerekiyor.
CENAZE ÖDENEĞİ 1250 TL
SGK, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen veya sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, vazife malûllüğü ya da yaşlılık aylığı almakta iken ölenlerin hak sahiplerine cenaze ödeneği veriyor. Cenaze ödeneği, en az 360 gün prim bildirilmiş olup da ölen sigortalıların hak sahiplerine de veriliyor. 2021 yılında 918 TL olan cenaze ödeneği, 2022 yılında 1250 TL’ye çıkartıldı.
Cenaze ödeneği öncelikle ölen sigortalı kişinin eşine verilir. Eşi yoksa çocuklarına, çocukları yoksa ana babasına, onlar da yoksa kardeşlerine ödeme yapılır.
Kimsesi olmayan kişilerin cenazesinin gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılması durumunda, 1250 TL’ye kadar yapılan masraflar fatura ile belgelendirilmesi koşuluyla SGK tarafından ilgili gerçek veya tüzel kişiye ödenir.
RAPOR PARASI ARTACAK
İş kazası, meslek hastalığı, hastalık veya doğum nedeniyle istirahatli olanlara raporlu oldukları süre için geçici iş göremezlik ödeneği veriliyor. Halk arasında rapor parası olarak da adlandırılan geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde prime esas kazancın yarısı, ayakta tedavilerde ise 3’te 2’si oranında bağlanıyor. 2021 yılında günlük en düşük prime esas kazanç tutarı 119.25 TL olduğu için, en düşük rapor parası ayakta tedavilerde 79.50 TL, yatarak tedavilerde ise 59.60 TL oldu.
Brüt asgari ücret 2022 yılında 5004 TL’ye çıktığı için geçici iş göremezlik ödeneği hesabında kullanılan günlük kazançları 166.80 TL’nin altında olanların 1 Ocak 2022 tarihinden sonraki istirahatli bulundukları günlere ait geçici iş göremezlik ödenekleri 166.80 TL üzerinden hesaplanacak. Bu artıştan, rapor kullanmaya 2021 yılında başlamış olanlar da yararlanacak.
Buna göre, 2021 yılında prime esas kazancı 3577 TL ile 5004 TL arasında olan herkes, 1 Ocak’tan geçerli olmak üzere ayakta tedavilerde günlük 111.20 TL, yatarak tedavilerde ise 83.40 TL geçici iş göremezlik ödeneği alacak. Böylece, geçen yıl asgari ücretle çalışmakta olup evinde istirahat etmekte olanların rapor parası günlük 79.50 TL’den 111.20 TL’ye yükselecek.
YEMEK PARASI, ÇOCUK VE AİLE YARDIMINDA İSTİSNA
4/a statüsünde çalışanlara yapılan tüm ödemelerden kural olarak sigorta primi kesiliyor. Yemek, çocuk ve aile yardımının her yıl belirlenen tutarı ise istisna tutuluyor. 2022 yılında prim kesintisinden istisna edilecek tutar yemek parasında günlük 10.01 TL, çocuk yardımında aylık 100.08 TL, aile yardımında aylık 500.40 TL olarak uygulanacak.
DOĞUM VE ASKERLİK BORÇLANMASINDA GÜNLÜK EN DÜŞÜK PRİM 53.38 TL
Doğum ve askerlik gibi hizmet borçlanmalarında günlük en düşük prim 53.38 TL, en yüksek prim ise 400.32 TL olacak.
Kısmi süreli işlerde çalışanlar, eksik prim günlerini 30 güne tamamlamak için primlerini kendileri ödüyorlar. Genel sağlık sigortası (GSS) prim borcu bulunanlar günlük asgari ücretin yüzde 32’si, prim borcu bulunmayanlar ise yüzde 20’si oranında ödeme yapıyorlar. GSS prim borcu bulunmayan kısmi süreli çalışanlar, 2022 yılında günlük 33.36 TL prim ödeyerek eksik günlerini 30 güne tamamlayabilecekler.
EV HİZMETLERİNDE AYDA 10 GÜN VE ÜZERİNDE İŞÇİ ÇALIŞTIRANLAR
Ev hizmetlerinde ayda 10 gün işçi çalıştıranlar 2022 yılında en az 625.50 TL, 30 gün işçi çalıştıranlar da 1876.50 TL sigorta primi ödeyecekler.
Ev hizmetlerinde ayda 10 gün ve üzerinde çalıştırılan işçi emekli ise bu durumda 10 gün çalıştıranlar 533.76 TL, 30 gün çalıştıranlar da 1601.28 TL sosyal güvenlik destek primi ödeyecekler.
EV HİZMETLERİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ (GÜNDELİKÇİ) İŞÇİ ÇALIŞTIRANLAR
Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az işçi çalıştıranlar sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödüyorlar. Bunların ödeyecekleri prim tutarı 2022 yılında günlük 3.34 TL, 9 gün çalıştırmaları halinde ise 30.06 TL olacak.
EV HİZMETLERİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLAR
Ev hizmetlerinde aynı işveren yanında ayda 10 günden az çalışanlar isterlerse kendi primlerini ödeyebiliyorlar. Bunların 2022 yılında ödeyecekleri prim tutarı aylık 1626.30 TL olacak.
YURTDIŞI BORÇLANMA PRİMİ
Yurt dışı borçlanması yapanlardan prime esas kazancın yüzde 45’i oranında prim alınıyor. Gurbetçiler 2022 yılında yurt dışı borçlanması yaptıklarında günlük en az 75.06 TL prim ödeyecekler.
AYLIK GSS PRİMİ 150.12 TL
Sigortalı bir işte çalışmayan, anne – baba veya eşinden dolayı bakmakla yükümlü olunan durumunda olmayan kişilerin aylık genel sağlık sigortası (GSS) primleri 107.32 TL’den 150.12 TL’ye çıkacak. Türk vatandaşı olan soydaşların Türkiye’de yaşamayan anne babaları için ödemeleri gereken aylık GSS prim tutarı da aynı şekilde 50.12 TL olacak.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMİ
Sigorta primini kendi ödeyerek emekli olmak isteyenler isteğe bağlı sigorta yaptırabiliyorlar. İsteğe bağlı sigorta primi 2022 yılında en düşük 1601.28 TL olacak.
Kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlar ile esnaf muaflığından yararlanan kadınların ödeyeceği isteğe bağlı sigorta primi ise 2022 yılında aylık 1547.90 TL olarak uygulanacak.
STAJYER AVUKATLARIN GSS PRİMİ
Avukatlık Kanunu uyarınca avukatlık stajı yapmakta olan ve anne babasından dolayı bakmakla yükümlü olunan durumunda olmayanlar için Türkiye Barolar Birliği’nce genel sağlık sigortası primi ödeniyor. Stajyer avukatlar için 2022 yılında ödenecek aylık GSS prim tutarı 300.24 TL olacak.
YABANCI ÖĞRENCİLERİN GSS PRİMİ
Yabancı uyruklu öğrenciler brüt asgari ücretin 3’te 1’inin yüzde 12’si oranında GSS primi ödüyorlar. Yabancı öğrencilerin 2022 yılında ödeyecekleri prim tutarı aylık 200.16 TL olacak.
OTURMA İZNİ OLAN YABANCILARIN GSS PRİMİ
Türkiye’de oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler, mütekabiliyet (karşılıklılık) ilkesi gözetilmek şartıyla GSS primi ödeyerek sağlık hizmeti alabiliyorlar. Bunların 2022 yılında ödeyecekleri aylık prim tutarı 1200.96 TL’ye yükseltildi.