Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili son dakika gelişmeleri yaşanıyor. Milyonları ilgilendiren düzenlemede art arda adımlar atılıyor. Bir süre çalışmış pek çok kişi ise çıkacak EYT düzenlemesinin kendilerini kapsayıp kapsamayacağını merak ediyor.
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış olan çalışanlar EYT''li olarak kabul ediliyor. Bu kapsamda emekli olamayan vatandaşlar için yeni formüller aranıyor. EYT''nin ardından yeni bir düzenleme daha bekleniyor. Bu düzenlemeyle; 1999 öncesi emekli olanlarla 2000 senesi sonrası emekli olanların maaş farkının ortadan kalkması planlanıyor. Sayıları milyonlarla ifade edilen ‘emeklilikte yaşa takılanların (EYT’li)’ sorununu çözmek için süreç hızlandı. 4447 sayılı kanun emeklilik yaşını kademeli olarak artıran kanun 8 Eylül 1999’da yürürlüğe girdiği için bu tarihten önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar EYT olarak adlandırılıyor.
DÜZENLEME ARALIK AYINDA
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, tek formül üzerinde çalışıldığını belirterek, düzenleme için aralık ayına işaret ediyor. Nisan 2022 itibarıyla SGK’ya kayıtlı 4/A (SSK) kapsamında 16 milyon, 4/B (Bağ-Kur) kapsamında 3 milyon sigortalı bulunuyor. 19.7 milyon sigortalıdan yaklaşık 5-6 milyonunun EYT sorunu yaşadığı öngörülüyor. Düzenleme bir aksaklık olmazsa aralık veya ocak ayında TBMM’ye gelecek. Kamuoyundaki genel beklenti, yıl şartı ve prim ödemeleri gibi emeklilik şartlarını yerine getirenlerin yaş şartına bakılmaksızın emekli edilmeleri yönünde.
Düzenleme bir aksaklık olmazsa aralık veya ocak ayında TBMM’ye gelecek. Kamuoyundaki genel beklenti, yıl şartı ve prim ödemeleri gibi emeklilik şartlarını yerine getirenlerin yaş şartına bakılmaksızın emekli edilmeleri yönünde.
EYT gündemdeki yerini korurken EYT''liler ile ilgili detaylar da ortaya çıkıyor. Emeklilikte yaşa takılanların sigorta hizmet dökümlerini kontrol etmesi gerekiyor.
SAHTE İŞYERİNE DİKKAT
SGK, sahte iş yeri ve sahte sigortalılık ile yıllardan beri amansız mücadele ediyor. Bu tedbirlerden biri de sahtecilikle ilgili bazı harflerle işaretlemeler yapılması. Bu bağlamda hizmet dökümlerinde yer alan söz konusu harfler (Ş) Şüpheli (K) Kontrollü (S) Sahte anlamına geliyor. SGK’nın sosyal güvenlik denetmenleri tarafından yapılan denetimler sonucunda “Sahte İş Yeri” tescili yapıldığı tespit edilen iş yerleri sisteme “Sahte İş Yeri” olarak işlem görüyor. Sahte iş yerlerinin belirgin özellikleri de dikkate alınarak tespit edilen kriterler kapsamında Kurumda tescilli bulunan iş yerleri arasında sahte olma potansiyeli yüksek olan iş yerleri ise “Kontrollü İş Yeri” olarak işlem görüyor.
“Sahte İş Yeri” olarak tanımlanmış olan iş yerlerinin, işverenlerinin, gerçek kişi olması hâlinde T.C. Kimlik Numarası, tüzel kişi olması hâlinde Vergi Kimlik Numarası (VKN) ile tüzel kişiliği oluşturan ortakların TCKN/VKN anahtar olarak kullanılmak suretiyle bu kişiler adına aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde tescil edilmiş/edilecek diğer iş yerleri ile bu gerçek veya tüzel kişilerin ortak/üst düzey yönetici olduğu/olacağı diğer iş yerleri, sistem tarafından “Şüpheli İş Yeri” olarak, tanımlanıyor.
Yapılan denetim ve işlemler sonucunda EYT’lilerin sigortalı gösterildiği iş yerinin tamamen sahte veya EYT’linin çalışmasının fiilî ve gerçek olmadığı tespit edilirse sahte sigortalı sayılarak belirtilen iş yerlerindeki çalışmaları iptal ediliyor. Yapılan iptaller neticesinde emeklilik şartlarının eksik kalması hâlinde ise emeklilik riske girmiş oluyor. Öte yandan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili çalışmalar tüm hızıyla sürerken, 2000 yılından sonra emekli olanların aylıklarını yükseltecek intibak düzenlemesiyle ilgili de kamuoyunda heyecan başladı.
İNTİBAK YASASIYLA EMEKLİ MAAŞLARINA ZAM
Henüz hükümet tarafında bu konuyla ilgili net bir çalışma olmadığı görülse de; EYT''nin ardından 5 milyondan fazla kişiyi ilgilendiren İntibak Yasası''nın da Meclis''e gelmesi bekleniyor. Milyonlarca emeklinin beklediği İntibak Yasası şu an 2000 ve 2008''den sonra emekli olanları kapsıyor. İntibak Yasası; eşit prim sayısına rağmen emekli olunan yıla göre alınan emekli maaşlarındaki farkın düzenlenmesini içeriyor.
MAAŞLAR NE KADAR ARTACAK?
Türkiye Gazetesi''nde yer alan habere göre; mevcut durumda, ortalama 5 bin prim günü bulunan ve 1999 öncesi emekli olan bir kişi tahmini 6 bin TL maaş alırken, yine 5 bin prim sayısı bulunan ve 2000 senesi sonrası emekli olan bir kişi ortalama 3.500 TL maaş alıyor. Bu durum 2008 sonrası emekli olan bir kişinin maaşında daha da düşüklüğe neden oluyor. İntibakın çıkması halinde emekli maaşlarında yüzde 70''e yakın artış bekleniyor.
Yani 3.500 TL emekli maaşı alan bir vatandaş, intibakla 6 bin TL civarında emekli maaşı alacak. Öte yandan emekli maaşı nasıl yükselir sorusu ise tamamen ödenen primlerle ilgili. Kısacası sigortanız yüksekten yattıysa, emekli maaşınız da o kadar yüksek oluyor. Türkiye Emekliler Derneği Genel Başkanı Kazım Ergün, 2000''den sonra emekli olanların aylıklarını yükseltecek intibak düzenlemesiyle ilgili müjde beklediklerini belirterek "2000 yılı öncesi emeklileri için yapılan intibak düzenlemesinin, 2000 yılı sonrası emekli olanlar için yapılmasının zamanı gelmiştir. Eski ile yeni arasındaki adaletsizliği giderecek, taban aylıklarla tavan aylıklar arasında giderek açılan makası daraltacak bir intibak düzenlemesi en büyük beklentimizdir" dedi.