Cumhuriyet'ten İpek Özbey'in haberine göre, Kamuoyu araştırmacısı ve siyasal iletişim uzmanı İbrahim Uslu, son anket sonuçlarını açıkladı. Uslu’nun açıklamasına göre, AKP ilk seçildiği 2001 yılından bu yana en düşük oy seviyesini gördü. Peki, AKP’yi bu noktaya ne getirdi, MHP ve Millet İttifakı’nda durum nedir? Uslu, Kılıçdaroğlu’nun “Millet İttifakı birden çok aday çıkarabilir” açıklamasını da değerlendirdi, “Seçmen seçim ittifakı değil, kader ortaklığı istiyor, hata olur” dedi.
- Bir anket açıkladınız ve AKP’nin 2002’den beri ilk kez en düşük oy seviyesinde olduğunu söylediniz. Bir önceki ölçüm kaçtı... Şimdi kaç?
Yüzde 35’e yakındı... Şimdi yüzde 33’e düştü...
- Bu hızlı bir düşüş müdür?
Hızlı bir düşüş sayılmaz... Bir sonraki ay bir puan yükselir, bu önemli değil, burada önemli olan direnç noktası vardı AKP’nin... O da yüzde 34.7’ydi... Yani ilk seçildiği gün aldığı oy oranı buydu. Sonraki seçimlerde AKP oyunu hep yükseltti. Yerel seçimlerde yüzde 42, genel seçimde yüzde 47 aldı, 2009 yerel seçimlerinde 9 puan birden kaybetmesine rağmen yüzde 38’e düştü.
- Ama hiçbir zaman ilk seçildiği yüzde 34.7’ye gerilememişti, şimdi bunun da altına düştü diyorsunuz...
Aynen. O açıdan anlamlı bir düşüş bu.
- Peki, yurttaş ne gördü, neyi nasıl değerlendirdi de oyunun rengini değiştirme eğilimi gösteriyor?
AKP’de çok uzun zamandır bir erozyon var. Ama ağustos ayında zıpladı, ilk kez bir puanın üzerinde bir oy kaybı gözlemledik. Seçmen yangın ve seldeki yönetimi yetersiz buldu, Afgan göçmenler konusunda rahatsız oldu. Toplumun 3’te 2’si Afganların gelmesini istemiyor. Hatta Afgan göçmenler konusunda neredeyse AKP’liler ile CHP’liler arasında fark kalmadı.
- Seçmen, Afgan göçmenle Suriyeli göçmeni ayırıyor mu? Yani Suriyeliler gelirken de Afganların gelişi kadar tepki gösterdiler mi?
Her zaman vardı... İlk yıldan itibaren seçmenin dörtte üçü bir şekilde bir yol bulunsun da bu Suriyeliler ülkelerine geri gönderilsin diyor ama tutumlar farklı. Kimi hemen, kimi güvenli bölge oluşturulunca diyor mesela.
- Madem göçmenlere bakış hep böyleydi, Suriyeliler gelirken AKP’den oyunu esirgemeyen seçmen Afganlar gelirken oy vermeme noktasına neden geldi?
Benim gördüğüm kadarıyla orada insani bir dram vardı. IŞİD’den kim olsa kaçardı diye düşünülüyordu. “Niye alındı”dan çok aradan bir süre geçip de birlikte yaşamaya başlayınca “Artık gönderelim” demeye başladılar. Ben yerel seçimlerde metropollerdeki oy kaybında kısmen Suriyelilerin etkisi olduğunu düşünüyorum.
- AKP seçmeni normalde en fazla MHP’ye kadar uzaklaşıyordu, o tablo değişti mi?
AKP’den kopan yüzde 1 o kadar çok sayıda partiye dağılıyor ki, tek bir partide hissedemiyorsunuz. AKP’den koptu, seçenek çok, seçenek çok olunca da dağılıyorlar. Öyle olunca bir partide aşırı yükselme hissetmiyorsunuz. Ama AKP’nin yönünün sürekli aşağı doğru olduğunu görüyoruz.
- Asla CHP’ye oy vermeyeceğim diyen AKP seçmeninin sayısı hep yüksekti, burada bir değişiklik var mı?
Referandumdan bu tarafa CHP, “Asla oy verilmeyecek parti” hüviyetinde değil. HDP için bunu söyleyebiliriz. HDP, sağ partileri destekleyenlerin tamamının “Asla oy vermeyeceğim” dediği parti. CHP’ye karşı bunu söyleyenler azaldı.
- MHP’nin oy oranı için ne dersiniz?
MHP’de dramatik oy kaybı yok. Yüzde 10 baraj civarında dolaşıyor.
- Aslında AKP ile birlikte yol yürüyorlar, neredeyse her konuda da birleşiyorlar. Nasıl oluyor da seçmen AKP’yi cezalandırırken MHP’ye dokunmuyor?
MHP’liler suçu AKP’ye atarak vicdanını rahatlatabiliyor. İkincisi bakanları yok. Üçüncüsü bir ideoloji partisi... İdeoloji partisinin seçmeni performanstan bağımsız oy verir.
- AKP ideoloji partisi değil mi?
O ideoloji partisi olmaya çalışıyor. Bir kısmını o hale getirdi ama seçmenin tamamı için bunu söyleyemeyiz. AKP’ye gelen seçmenlerin tamamı daha önce birden fazla kez parti değiştirme alışkanlığı olan insanlar. İlk kez AKP’ye oy vermiş, o günden beri de ona oy vermeyi sürdüren seçmen sayısı çok az.
- CHP ve İYİ Parti’nin oy oranını açıklar mısınız bize?
CHP 24, İYİ Parti 14 civarında... Saadet ve Demokrat Parti’yi de koyduğunuzda 40’ın biraz üzerinde...
- CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, dün sabah FOX TV’de İsmail Küçükkaya’nın programında yaptığı açıklamada Millet İttifakının birden çok adayı olabileceğini söyledi. Doğru bir karar olur mu?
Hata olur. 2018 sonucunu yaratır. O sayede Erdoğan, en yakın rakibine 20 puan üzerinde fark attı. Referandumda seçmenler makas çok dar olduğu için ümitlendi. Cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra o kayboldu. Çünkü muhalefet hem parlamentoda hem cumhurbaşkanlığı seçiminde net bir yenilgi aldı. Ama yerel seçimde rüzgâr yeniden geri geldi. Siyasetin psikolojisini yönetmek açısından güç birliği, tek aday, muhalefetin birlikte hareket ettiği bir toplumsal mutabakat duygusunun sinerji yaratacağını düşünüyorum. Seçmen, en azından belli hedefleri gerçekleştirene kadar seçim ittifakı değil, kader ortaklığı istiyor.