Türk lirasının dünyanın birçok para birimine karşı hızlıca değer kaybetmesi, özelikle dış ticaretin dolara endeksli olması nedeniyle 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan kur krizini ortaya çıkarmıştı.
Türkiye''de dolar kuru tek gün içerisinde yüzde 4 ile 5 seviyesinde değer kazanırken, AKP hükümeti, hızlıca yükselen dövizi frenlemek için son çare olarak Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarını hayata geçirdi. 21 Aralık 2021''de uygulanmaya konan yeni sistemin yalnızca duyurusu bile doları tek gecede 8 lira birden düşürmeye yeterken, uygulamanın etkisi ise kısa süreli oldu.
Dolar, bir gecede kaybettiği değeri 2022 yılı içerisinde geri kazandı ve sene bazında yüzde 50''nin üzerinde bir artış göstererek yaz aylarında dolar/TL paritesi yeniden 19 sınırına yerleşti.
2022 Aralık itibariyle 1 yıl süreyle uzatılan uygulama, mevcut ekonomi yönetimini adeta içinden çıkılamaz bir girdapa çekmiş durumda. TCMB''nin yaz aylarından bu yana artış göstermeyen dolar kuru nedeniyle KKM hesaplarından çıkışı engellemek için hayata geçirdiği teşvik edici uygulamaların yanı sıra, Döviz Tevdiat Hesabı''nda (DTH) yatırımı bulunanlar içinse kısıtlamalar art arda gelmeye devam ediyor.
YASAKLAR ÜST ÜSTE GELDİ
Geçtiğimiz birkaç ay içerisinde kurumsal ticari müşterilerin günlük döviz alım kotasını yarı yarıya düşüren Merkez Bankası, aynı zamanda bankaların bireysel müşterilere yönelik uyguladığı döviz alım-satım makasında da yukarı yönlü bir artışa gidilmesi çağrısında bulunmuştu.
TCMB, Ocak ayının sonunda vermiş olduğu karar ile KKM hesaplarına uygulanan üst faiz sınırını ortadan kaldırarak bankaları, müşterilerine uygulayacağı faiz oranında serbest bırakırken, hem bankalar hem de yatırımcılar için cazip olan Döviz Dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat uygulaması içinse uyarılarda bulunarak, bu yöntemin tercih edilmemesi gerektiği aktarıldı.
Yapılan uyarılara rağmen, bankaların bu hesaplara yönelik prim uygulamasına devam etmesinin ardından harekete geçen TCMB, söz konusu prim uygulamasını resmen yasakladı. Geçtiğimiz günlerde bankalara konu ile ilgili bir bilgilendirme yapan Merkez Bankası, döviz dönüşümlü kur korumalı mevduat uygulamalarında bugüne kadar ödenen primlerin, istenilmesi halinde bankalar tarafından söz konusu faiz oranına dahil edilerek verilebileceğini aktardı.
ALINAN KARARIN DOLARA ETKİSİ NE OLACAK?
Bankacılık sektörünün, Türk lirasına yönelik mevduat hedeflerini gerçekleştirebilmek adına faiz üst limiti kaldırılan döviz dönüşlü KKM hesapları için müşterilerine birçok avantaj sunduğu biliniyordu. Yine sektöre yönelik kaynaklardan alınan bilgilere göre, TCMB''nin tüm ikazlarına rağmen bankaların, TL mevduat yerine döviz dönüşümlü KKM hesapları için yaptığı manevraların da önü alınan karar ile tıkanmış olacak.
Kaynaklar, bu uygulamaların başında dövize ayrı KKM dönüşüne ayrı TL mevduat faizi oranları uygulaması, aynı bankada TL KKM’nin vadesi dolduğunda döviz alımıyla döviz dönüşlü KKM’ye çevrilmesi, karşılığında TL kredi kullandırılarak yapılan döviz dönüşlü KKM işlemlerinin yer aldığını belirterek Merkez Bankası’nın hesaplamalarında artık bu uygulamaları dikkate almayacağını belirtti. Ekonomistler, özellikle 14 Mayıs''ta yapılacak seçimlerin sonrasında yaşanma riskine dikkat çektiği yeni bir ''kur krizi'' esnasında, bu kararın bedelinin de ağır olabileceğine dikkat çekti.