Türkiye''nin 10 ilinde can kayıplarına ve binlerce binanın çökmesine neden olan 7.7 ve 7.6 büyüklüklerinde 2 deprem meydana geldi. Kahramanmaraş''ın Pazarcık ilçesi merkez üssü olan ilk deprem saat 04,17''de gerçekleşirken, depremden önce cep telefonu görüntülerine yansıyan mavi ışık gündem olmuştu.
Deprem, Kahramanmaraş’ın yanı sıra Hatay, Gaziantep, Şanlıurfa gibi çevre illerde de hissedildi. Yaşanan deprem dünyada yankı uyandırırken, Grönland’dan bile fark edildi. Gökyüzünde beliren mavi ışık ise kafalarda soru işaretlerine yol açtı.
DEPREM ÖNCESİ GÖKYÜZÜ MASMAVİ OLDU
Depremin hemen öncesinde gökyüzünde beliren mavi ışık endişeye yol açtı. Başlangıçta hışırtı sesi duyulurken, ardından gökyüzünde mavi bir ışık belirdi. Hatay''da depremden önce çekildiği iddia edilen bir videodaya göre ses, şiddetli sarsıntıyla giderek arttı ve daha yüksek hale geldi.
Depremden önce gökyüzünde ortaya çıkan mavi ışık daha önce farklı ülkelerde de görülmüştü. 2021’in eylül ayında yaşanan 7.1’lik Meksika depreminde gökyüzünde mavi ışık görülmüştü. Ayrıca 2017’deki 8.1’lik depremde de yine Meksika’da gökyüzünde mavi ışık belirmişti.
Bazı kullanıcılar Twitter hesaplarından depremden hemen önce gökyüzünde mavi bir ışığın ortaya çıktığını ileri süren videolar paylaştı. Peki, deprem öncesi Hatay’da görülen mavi ışık nedir? NASA’da görev yapan bir araştırmacı bu soruya nasıl yanıt verdi. İşte o yanıt…
DEPREM IŞIĞI OLARAK BİLİNİYOR
San Jose Eyalet Üniversitesinde fizik profesörlüğü yapan NASA''nın Ames Araştırma Merkezinde kıdemli araştırmacı Friedemann Freund, gökyüzünde beliren mavi ışığın ''deprem ışığı'' olarak adlandırıldığını açıkladı. Deprem ışığının sadece mavi olmadığını belirten Freund, renkli flaşların bile kayıtları olduğunu ve birkaç saniye yanıp söndüğünü vurguladı. Bazılarının ise onlarca dakika süreceğine de dikkat çekti.
DEPREM IŞIKLARI NASIL OLUŞUYOR?
NASA yetkilisi bu soruyla ilgili araştırma yapıldığını ancak kesin bir çözüme ulaşılamadığını söyledi. Ancak bilim insanlarının bu ışıklarla ilgili bazı tahminleri bulunuyor. O da şu:
Tektonik stres alanındaki dünyanın manyetik alanının veya iyonosferinin yerel olarak yok edilmesi bir parlama etkisine neden olur veya tektonik stres bir piezoelektrik etki üretir ve kuvars içeren kaya belirli bir şekilde sıkıştırıldığında, güçlü voltaj üretecektir. Bu voltaj havaya salınır, havayı iyonize eder ve tribolüminesans prensibi olarak adlandırılan parlak elektrik ışığı yayar.
Magmatik kaya kristallerinde küçük kusurlar vardır. Sismik aktivite sırasında kuvvetli stresle ezilip hasar görürler ve peroksijen bağları kırılarak kırılarak oksijen anyonlarını iyonize ederler. Bu iyonlar kaya çatlaklarından yukarı doğru hareket eder ve daha sonra atmosfere yayılır, havayı iyonlaştırarak parlayan bir plazma oluşturur.