Ani kur artışlarını baskılamak için 21 Aralık 2021 tarihinde hayata geçirilen Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) 14 Temmuz 2023 tarihli haftalık raporuna göre 2 trilyon 962 milyon 275 milyon liraya ulaşarak 3 trilyon sınırına dayandı ve tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü.
İktidar tarafından kamuoyuna 'liralaşma' olarak sunulmasına karşın esasen havuzda biriken paranın tamamen dolara endeksli olduğu için 'dolarizasyon' olarak tanımlanan KKM hesaplarındaki toplam para, Türkiye'de dalgalı kur rejimine geçilen 2002 yılından bu yana bir araya gelmiş en yüksek seviyedeki dolar varlığı olarak rekor kırdı.
KKM'YE KARŞI MERKEZ BANKASI'NDAN İLK HAMLE GELDİ
2023 yılının ilk 6 ayında Hazine'ye 20 milyar liranın üzerinde yük bindiren KKM uygulamasının sürdürülemez olduğu fikrinde ekonomistler mutabakata varırken, 28 Mayıs seçimlerinin ardından ekonomi yönetiminin başına getirilen yeni kadro da KKM'den çıkmanın yollarını arıyor.
Kur Korumalı Mevduat hesaplarında bulunan toplam paranın büyüklüğü hesaba katıldığında aniden yaşanacak bir tasfiye sürecinin paniğe yol açabileceğinden korkulurken, havuzda biriken paranın yeniden dolar tevdiat hesaplarına gitmesi halinde Türkiye'de yeni bir kur krizinin yaşanmasına ise kesin gözüyle bakılıyor.
Bu doğrultuda TCMB Başkanlığına atanan Hafize Gaye Erkan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in KKM'ye karşı ilk hamlesi dün gece Resmi Gazete'de yayımlanarak hayata geçirildi.
Seçimlerden önce kur şoku yaşanmasını istemeyen ve yatırımcının parasını KKM'ye yatırması için uygulamayı daha cazip hale getiren yeni ayrıcalıklar tanıyan Merkez Bankası, bankalara KKM hesapları için yüzde 15'lik zorunlu karşılık getirdi.
Uzmanlar, bu hamle ile piyasalarda 500 milyar liralık bir likidite çekilmesi yaşanmasını beklerken, KKM hesaplarının da cazibesinin yavaş yavaş kaybedileceğine inanılıyor.
AŞAĞI TÜKÜRSEN BIYIK YUKARI TÜKÜRSEN SAKAL
Seçim dönemi TCMB'nin gün aşırı kararlar ile her türlü döviz talebi oluşturabilecek uygulamayı yasaklamasının ardından KKM'ye olan yığılma rekor seviyelere çıkarken, Ekonomim.com yazarı Alaattin Aktaş, Kur Korumalı Mevduat uygulamasından çıkışın zannedildiği kadar kolay olmayacağına dikkat çekti.
Aktaş, yatırımcıyı KKM'deki parasını yeniden dövize yönlendirmemesi için ikna etmenin zorluklarından bahsederken, böyle bir senaryonun yaşanması halinde 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan kur krizinden daha beter bir kur şokunun yaşanacağı iddia edildi.
KKM’de asıl kıyamet uygulama bitince kopacak şeklinde konuşan Aktaş, uygulamaya son verildiğinde yaşanacakların ise Türkiye'de 1970'li yıllarda kullanılan DÇM hesaplarının ardından yaşananlara benzetti. Eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın göreve geldiğinde yıllarca DÇM borçlarını ödemekle uğraştığını belirten Aktaş, Türkiye'nin de ilerleyen aylarda benzer bir süreç içerisine girebileceğini iddia etti.
Aktaş, tasfiye sürecinin dikkatli ve düşünülerek ilerlemesi gerektiğini belirterek, uygulamanın Hazine'ye getirdiği yük nedeniyle sürdürülemez oluşunu kabul ederken, uygulamadan çıkmanın da yeni bir kur şokunu tetikleyebileceğini belirterek "Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık" ifadelerini kullandı.
Dolar sahipleri bunu beklemiyordu: Dolar kurunda 21 yıl sonra bir ilk!
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Hazine'ye getirdiği yük nedeniyle sürdürülemez hale gelen Kur Korumalı Mevduat uygulamasına yüzde 15'lik zorunlu karşılık getirerek tasfiye sürecine start verirken, BDDK'nın açıkladığı KKM havuzundaki artışın seviyesi ekonomistleri tedirgin etti.