Türkiye’de 6 Şubat tarihinde yaşadığımız deprem felaketinde büyük depremlere dayanacak şekilde tasarlanmış olan mühendislik harikası 5 binaya gelin birlikte bakalım.
1. Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı
İstanbul''a ve çevre illere hizmet veren Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı, aynı zamanda dünyanın depreme en dayanıklı yapılarından biri.
Kuzey Anadolu fayı yakınında bulunan İstanbul''da yükselen bu büyük yapı, mühendislik firması Ove Arup tarafından, maksimum 8.0 Mw''ye (moment büyüklüğü) kadar bir depreme dayanabilecek şekilde tasarlandı.
300 temel izolatör sistemine sahip havalimanı, sismik yükleri yüzde 80 oranında azaltabilir.
Terminal binasının tamamı, zeminden büyük ölçüde izole edilmiş bir platform üzerinde oturuyor. Bu da yer hareketlerinin binayı neredeyse hiç etkilemeyeceği anlamına geliyor.
2. Transamerica Piramidi
Transamerica Piramidi, Kaliforniya''nın San Francisco şehrinde, San Andreas ve Hayward faylarının hemen yanında yer alan ikonik bir 1970''ler yapısıdır.
1989''da gerçekleşen 6.9 büyüklüğündeki Loma Prieta depremi, yapının üst katının bir dakikadan fazla, bir yandan diğer yana neredeyse 30 cm sallanmasına neden oldu, ancak bina hiç hasar almadı.
Bu depreme dayanıklılık başarısı, sismik yüklerle hareket edecek şekilde tasarlanmış 1.5 metre derinliğindeki çelik ve beton temele bağlanabilir.
Dikey ve yatay yükler, 45. kata kadar uzanan iç çerçeveler ile birinci katın üzerinde benzersiz bir makas sistemi ile destekleniyor.
Bu yapısal sistemlerin karmaşık kombinasyonu, binayı burulma hareketlerine karşı dayanıklı hale getiriyor ve büyük yatay taban kesme kuvvetlerinin soğurulmasını sağlıyor.
3. Bhurj Khalifa
Bir gökdelenden daha fazlası olan dünyanın en yüksek binası Burj Khalifa, tam bir mühendislik harikasıdır.
Yapı, duvarların çevre kolonlarını iç duvarlara bağladığı mekanik zeminlerden oluşuyor.
Bu sayede çevre kolonları, yapının yanal direncini destekleyebiliyor. Kolonların dikeyliği ise yer çekimi yüklerinin taşınmasına yardımcı oluyor.
4. Taipei 101
Taipei 101, belki de dünyanın en büyüleyici süper yüksek gökdelenlerinden biridir. Taipei 101 hakkındaki akıllara durgunluk veren gerçek, dünyanın en büyük ayarlı kütle sönümleyicisine (TMD) ev sahipliği yapıyor olmasıdır.
Bu sistem, çok yüksek kulenin sallanmasını azaltmak için rüzgar ve depremler gibi büyük geçici yüklere karşı koyan dev bir metal toptan oluşuyor.
TMD, bir otomobilin amortisörü ile aynı işlevi gören hidrolik amortisör kolları ve tampon sistemleri ile destekleniyor.
Kule üzerinde deprem gibi büyük kuvvetler etki ettiğinde, TMD''nin dev topu ters yönde sallanarak kuleyi dengede tutuyor ve kuvvet etkisini en aza indiriyor.
5. Philippine Arena
Philippine Arena, dünyanın en büyük kubbeli arenasıdır ve depreme dayanıklı muhteşem bir yapıdır.
55 bin oturma kapasite ile birlikte 27 Temmuz 2014''te inşa edilen bu dev yapı, Avustralyalı mimarlık firması Populous ve Buro Happold tarafından tasarlandı.
Filipin plakası, dünyanın en ünlü ve aktif deprem fay hatları zincirinin evi olan Pasifik Ateş Çemberinde yer alıyor ve ülkedeki depremler 8,2 Mw büyüklüğüne kadar ulaşabiliyor.
Philippine Arena’nın 170 metrelik geniş stadyum çatısı deprem dahil şiddetli fırtınalara dayanacak şekilde tasarlandı.
Arenanın ana yapısal gövdesi, tabanından ve temelinden izole edildi. Ana yapı ile temel sistemi arasındaki boşluk, yüksek enerji yayma özelliklerine sahip esnek bir malzeme olan kurşun kauçuk yataklardan (LRB) oluşuyor.
Bu sayede üst yapı sabit kalırken, taban ve temel sistemi depremin şiddetiyle orantılı olarak serbestçe hareket edebiliyor