Emeklilik sisteminde tehlike çanları çalıyor

EYT haklarına sahip olanların artmasıyla birlikte, çalışan sayısında düşüş yaşanırken emekli sayısında ise önemli bir artış gözlemlendi. Bu değişim, son yıllara göre oldukça dikkat çekici ve aktif-pasif dengesini olumsuz etkiledi.

Birçok emekli, EYT haklarının gelmesini sabırsızlıkla beklerken, emekli olanların önemli bir kısmı da çalışmaya devam ediyor. Bunun nedeni, emekli aylıklarının yaşam standartlarını karşılamaması. İktidar, vatandaşlara sık sık sabır ve kemer sıkma çağrısı yaparken, kendisi lüks araç konvoylarıyla gezmeye devam ediyor. Bu durum, kamuoyunda eleştirilere ve hoşnutsuzluğa neden oluyor.

MİLYONLARCA EMEKLİ 10 BİN TL İLE YAŞAM MÜCADELESİ VERİYOR

Milyonlarca emeklinin temel aylık geliri 10 bin liranın altında bulunuyor. Aradaki fark, Hazine tarafından karşılanarak emeklilerin aylık gelirleri 10 bin liraya tamamlanıyor. Temmuz ayında sadece temel aylıklara mevzuattan kaynaklanan artışlar gerçekleştirilirse, emekliler için herhangi bir değişiklik olmayacak. Örneğin, 7 bin lira temel aylık alan bir emekli, yine 10 bin lira almayı sürdürecek.

Öte yandan, sosyal güvenlik sistemindeki aktif-pasif dengesi hızla bozuluyor. Normalde, 4 ya da 3 çalışana karşılık 1 emekli düşmesi gerekiyor ancak Türkiye'de bu oran 1.63'e kadar düştü. CHP TBMM Grubu'nun ekonomi raporuna göre, bu yılın şubat ayında aktif sigortalı sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2.3 (586 bin kişi) azalarak 25 milyon 97 bine geriledi.

Buna karşılık, pasif (emekli) sigortalı sayısı dosya bazında yüzde 16.6 oranında artarak 15 milyon 352 bine, kişi bazında ise (bir dosyadan birden fazla aylık ödemesi yapılması nedeniyle) yüzde 15.6 oranında artarak 16 milyon 154 bine kadar yükseldi.

EYT düzenlemesinin etkisiyle yaşanan bu gelişme, geçen yılın şubat ayında 1.95 olan aktif/pasif oranının bu yıl 1.63'e indiğini gösteriyor. Bir raporda, "Buna göre hala 1.6 çalışan bir emekliye bakıyoruz" ifadelerine yer verildi. Aktif sigortalılar, yani çalışıp prim ödeyenlerin sayısının azalmasıyla birlikte sosyal sigorta kapsamı genişledi.

Son bir yılda yüzde 1.6 oranında artan sosyal güvenlik kapsamındaki nüfus 75 milyon 617 bin kişiye ulaştı.

Sosyal güvenlik sisteminin bu yılın ilk dört aylık dönemindeki gelirleri, geçen yıla göre 318.9 milyar lira artarak 559.5 milyar liraya yükseldi. Buna karşılık giderler ise 306.8 milyar liralık artışla 570.8 milyar lira oldu. SGK gelirlerinin 258 milyar lirası devlet bütçesinden aktarılan kaynak oluştururken, bu ödemelerin 11.3 milyar lirası doğrudan SGK'nın finansman açığını kapatmak için gerçekleştirildi.