Sigortalı olmadan doktora öğrenimi, tıpta uzmanlık için geçirilen süreler, avukatlık stajı, memurların aylıksız izin süreleri, kısmi süreli çalışanlar, yurtdışındaki öğrenim süreleri, fahri asistanlık dönemi, polis ve askerlerin sivil öğrencilik süreleri, usta, uzman öğreticilik süreleri de borçlanma kapsamında bulunuyor. Bu yıllar için sigortalılar günlük asgari 38 lira ile azami 286 lira arasında günlük prim ödeyerek borçlanma yapabilir. İşte 10 maddede borçlanma hakkı:
İHTİYAÇ KADAR BORÇLANMA
Eksik prim günü tamamlamak, sigorta başlangıcını öne çekmek için yapılan borçlanmada tamamını değil ihtiyaç kadar borçlanmak yeterli. Borçlanmadan vazgeçilmesi durumunda borçlanılan tutar iade alınabilir. Borçlanma için ödenen primler ücret geliri elde eden memur, işçi, serbest meslek kazancı elde edenlerin vergi matrahından düşürülebilir.
1- BORÇLANILACAK SÜRELER NELERDİR?
Doğum, askerlik, sigortalı olmadan doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için geçirilen öğrenim, bir yıllık avukatlık stajı, yurtdışı eğitim, hekimlerin fahri asistanlık dönemi, uzman ve usta öğreticilikte geçen yıllar, kısmi süreli iş sözleşmeli sigortalıların çalıştıkları aylara ait eksik süreler borçlanılabilir. Polis, komiser yardımcısı, subay, astsubayların sivil öğrenim dönemi, memurların aylıksız izin süreleri de borçlanılabilir.
2- GREV VE LOKAVTTA GEÇEN SÜRELERİ DE KAPSIYOR MU?
Grev ve lokavtta geçen süreler de borçlanılabilir. Seçim yasaları kapsamında görevinden istifa edenler, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri borçlanabilir. Herhangi bir suçtan tutuklanan, gözaltına alınıp da beraat edenler bu sürelere yönelik prim ödemesi yapabilir. Sıkıyönetim Kanunu'ndaki gözaltı süreleri de bu kapsamda.
3- DOĞUM BORÇLANMASININ ŞARTLARI NELERDİR?
Kadın sigortalının doğum borçlanması yapabilmesi için, adlarına kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş olması, çocuğun yaşaması, kısmi süreli çalışanlar hariç, borçlanacağı sürede adına prim ödenmemiş olması gerekiyor.
4- KADIN SİGORTALI NE KADARLIK SÜREYİ BORÇLANABİLİR?
Sigortalı en fazla üç çocuk için toplam 6 yıla kadar borçlanabilir. İki yıllık süre dolmadan çalışmaya başlamış ise çalışmaya başladığı tarihe kadar olan süre borçlandırılır. Bir çocuk için 720, 3 çocuk için 2160 güne kadar borçlanma yapılabilir.
5- AVUKATLARIN BORÇLANABİLECEĞİ AZAMİ SÜRE NE KADARDIR?
Avukatlar, sigortalı olmaksızın ilk altı ay mahkemelerde kalan altı ay da avukat yanında olmak üzere toplam 1 yıllık staj sürelerini gösteren onaylı baro belgesi ve borçlanma talep dilekçesi ile kuruma başvurmaları halinde bu süreleri borçlanabilir.
6- BORÇLANMADAN VAZGEÇİLMESİ HALİNDE BORÇLANILAN TUTAR İADE ALINABİLİR Mİ?
Aylık bağlanmamış olması şartıyla borçlanma tutarının tamamı sigortalının talebi halinde herhangi bir sınırlama olmaksızın iade edilir. Yeniden borçlanmak istemesi halinde yeni talep alınarak borç tutarı hesaplanır.
7- BU YIL BORÇLANMA İÇİN ÖDENMESİ GEREKEN PRİM TUTARI NE KADAR?
Borçlanma primi günlük asgari ücretin yüzde 32'si ile bunun 7.5 katı arasında yatırılabiliyor. Bu yıl için günlük asgari prim tutarı 38 lira ile 286 lira arasında değişiyor. Borçlanma eksik prim gününü tamamlamak, sigorta başlangıcını öne çekmek amacıyla yapılır. İhtiyaç kadar borçlanılabilir.
8- VERGİ İNDİRİMİNDE BİR ZAMAN AŞIMI SÖZ KONUSU MU?
Borçlanmada vergi indiriminden yararlanmayanların vergi düzeltme talebinde bulunabilir. Geriye dönük 5 yıllık indirim hakkından yararlanılabilir. Bu yıl için 2017-2021 yıllarını borçlananlar daha önce vergi indiriminden yararlandıysa bu yıl içinde başvurarak yararlanabilir.
9- BORÇLANMA İÇİN ÖDENEN PRİMLER GELİR VERGİSİ MATRAHINDAN İNDİRİLİR Mİ?
Doğum, askerlik ve diğer borçlanmalarda ödenen primler, ücret geliri elde eden memur, işçi, serbest meslek kazancı elde edenlerin vergi matrahından indirilebilir. Vergi indiriminden faydalanmak için sigortalı olarak çalışma koşulu bulunuyor. Ödenen tutarın tamamı kazançtan düşülür.
10- ASKERLİK BORÇLANMASINA HANGİ SÜRELER DAHİLDİR?
Er veya erbaş olarak silah altında geçen süreler, yedek subay okulundaki eğitim dönemi, TSK hesabına okuyanların, istekleri dışında, disiplinsizlik veya başka bir nedenle ayrılmaları halinde, harp okulu veya yüksekokulda geçen süreler. Kendi hesabına okuduktan sonra TSK veya Emniyet mensubu olanların, normal öğrenim süreleri askerlik borçlanması kapsamında. Askerliğini 18 ay olarak yapan, 540 günlük askerlik borçlanması yaptığında asgari 20.606 lira prim öder.