İlk olarak 2018 yılında ortaya atılan ve ardından 2023 seçimleri öncesine kadar gündeme getirilmeyen EYT''de artık son aşamaya gelindi.
Milyonlarca vatandaşın dört gözle beklediği yasanın Meclis''e sunulması için geri sayım devam ederken, yasanın kapsayacağı yaş ve kişi sayısında son dakika değişikliğine gidildiği iddia edildi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin''in bu sabah yaptığı "Genel Kurul''daki bütçe görüşmelerinde açıklayacağım" sözleri sonrası milyonlar adeta nefesini tuttu. Bakan Bilgin''in dün gece EYT düzenlemesinde yaş sınırı ile ilgili açıklama yapması beklenirken, o açıklama gelmedi ama kulislerde gündem yaratacak bir iddia konuşulmaya başlandı. Son kararı Cumhurbaşkanı Erdoğan''ın vereceği EYT düzenlemesinde kadınlarda 48, erkeklerde 50 yaş olacağı iddia edilen yaş sınırının 46 ve 48''e düşeceği belirtirken, diğer bir seçeneğin de masada olduğu öğrenildi.
Tüm gözler dün Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin''in açıklamasına kilitlemişti. EYT için kadınlarda 48, erkeklerde 50 yaş sınırının gündeme geldiği iddiaları merak edilirken, Bakan Bilgin TBMM Genel Kurulu''nda Bakanlığı''nın bütçe görüşmelerinde EYT düzenlemesiyle ilgili konuştu.
EYT İLE KAÇ VATANDAŞ EMEKLİ OLACAK?
Bakan Bilgin yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı;
"Bütün bu çalışmaları tamamladığımız zaman yüce Meclis ile bunu paylaşacağım. En kapsamlı düzenlemeyi yapacağımızdan kimsenin şüphesi olmasın. Komisyonda, bugün yaş şartı olmasaydı haziran ayına göre ne kadar insan emekli olabilirdi onu açıklamıştım. 1 milyon 600 bine yakındı. Bugün bu sayı biraz daha yükselmiş bulunuyor. Ocak ayında biraz daha yükselecek. Dolayısıyla dediğim gibi, bütün verileri elimize alıp gerçekçi bir çalışma yapmamız lazım. Özel sektöre yansıyacak yükün, kamuya yansıyacak yükün hepsini ortaya çıkardıktan sonra tüm kamuoyuyla paylaşacağım."
EYT''DE YAŞ SINIRI İDDİASI!
Bakan Bilgin''in açıklamaları sonrası kulislerde yaş sınırı ile ilgili yeni bir iddia konuşulmaya başlandı. Masada iki seçeneğin olduğu belirtilirken, ya yaş sınırı kadınlarda 46 ve erkeklerde 48 olarak belirlenecek ya da herhangi bir sınır olmadan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan''ın onayına sunulacak. Son kararı Cumhurbaşkanı Erdoğan verecek.
KRİTİK TARİH BELLİ OLDU
EYT düzenlemesinin 12 Aralık Pazartesi günü Kabine Toplantısı''nda ele alınması beklenirken, gözler Cumhurbaşkanı Erdoğan''ın Kabine toplantısı sonrası yapacağı açıklamalarda olacak.
Öte yandan söz konusu EYT düzenlemesiyle ilgili bir açıklama da Sosyal güvenlik uzmanı Özgür Kaya''dan geldi. TV100 canlı yayınında soruları yanıtlayan Kaya, önemli açıklamalarda bulunurken, EYT ile emekli olacak kişi sayısının beklenenden daha düşük olacağını iddia etti. Kaya yaptığı açıklamada "Ben 1 milyon 700 bin adayın olduğuna ihtimal vermiyorum. Bu sayının içinde 20 veya 25 yıllık hizmet süresini tamamlamış olsa da prim gün sayısını tamamlayamayanların çok fazla olduğunu düşünüyorum. Bunların sayısını da küçümsememek lazım, yüzde 30, 35 seviyesindeler." diye konuştu.
Kaya, askerli ve doğum borçlanmasıyla ilgili de önemli ifadeler kullandı.
Sosyal güvenlik uzmanı Özgür Kaya''nın açıklamaları şöyle;
"8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan vatandaşlar, yaş ne olursa olsun prim ve hizmet süresini tamamlanmışsa haklıdır. Yasa 8 Eylül 1999 öncesin sigortalı olanlarda herhangi bir yaş sınırlaması getirmeksizin kademeli yaş şartı koymuş.
"48 YAŞINDA 20 YILINI DOLDURMUŞ DEMEKTİR"
Şu anda ''48 ve 50 yaş mı yoksa 50 ve 52 yaş mı olacak?'' şeklinde bir tartışma yürümeye başladı. Bu tartışmaların sağlam bir zemine oturduğunu düşünmüyorum. Çünkü 20 yıldan bu yana geçen süre içerisinde bu uygulama hayatımızda. Daha önceki yıllarda eğitim veya öğretim oranları düşük olduğu için genelde kadın veya erkek 18 yaşına girdiğinde haliyle çalışma hayatına atılıyor. Sigortalarının başladığını varsayarsak kadınların 38, erkeklerin 42, 45 ve 48 yaşlarında normalde emekli olabiliyorlardı. 20 seneden bu yana eğitim seviyesindeki artış nedeniyle genelde çalışma adaylarımız, 4-5 sene daha ileri artmış durumda, yani 26, 26 ve 28 yaşlarında. Dolayısıyla 28 yaşında çalışma başlayan bir kadın, 48 yaşında 20 yılını doldurmuş demektir ve bu süre içinde prim gün sayısını fazlasıyla tamamlar.
Ancak 1999 ve 2008 yılları sonrasında getirilen yeni yasal düzenlemelerle prim gün sayısının da arttığını göz ardı etmemek lazım. 2000 yılından sonra sigortalılar için 7000 ve 7200 günlerden bahsediyoruz. Şimdi 1999 öncesi sigortalılar şunu düşünüyorlar; 5000 günün tamamladığımda ben hemen emekliyim.
"YÜZDE 30-35''İ EMEKLİ OLABİLİR" DENİLDİ
Bakan Bilgin kendiside ifade etti, ben 1 milyon 700 bin adayın olduğuna ihtimal vermiyorum. Bu sayının içinde 20 veya 25 yıllık hizmet süresini tamamlamış olsa da prim gün sayısını tamamlayamayaların çok fazla olduğunu düşünüyorum. Bunların sayısını da küçümsememek lazım, yüzde 30, 35 (Yaklaşık 510 bin kişi) seviyesindeler.
BORÇLANMAYLA BİRLİKTE BAŞLANGIÇ GERİ ÇEKİLEBİLİR Mİ?
Mevcut yasalara göre çekilebiliyor. Askerden önce sigortam yoksa askerlik borçlanması yaptığımda sigortalılık günümü yaptığım gün kadar geriye çekebilirim. Burada bir engel yok. Bakan Bilgin, ekstra bir uygulama çerçevesinde askerlikle ben yaşımı geri çekip emekli olacağım.
DOĞUM BORÇLANMALARINDA YAŞ ŞARTI...
Bakan Bilgin, ''Ekstra bir uygulama çerçevesinde askerlikle ben yaşımı geri çekip emekli olacağım'' şeklinde bir müracaat olursa buna ''hayır'' deniliyor.
Doğum borçlanmalarında yaş şartının geri çekilmesi söz konusu değil. Doğum borçlanmasında birinci şart; sigortalı olmadan önce gerçekleşen doğumlar, borçlanma kapsamında değil. Sadece askerlik için geçerli. O tarihlerde askerdeyseniz ve kanıtlayabiliryorsanız geriye çekebilirsiniz.
Askere gitmeden önce sigortam var ama 300 gün eksiğim var. EYT için askerlik borçlanmasını yaparım ondan sonra gerekli şartları sağlıyorsam başvurumu yaparım. Bunların olmaması için yeni bir yasal düzenleme şart.
DOĞUM BORÇLANMASI DIŞINDA PRİM GÜN SAYISI SATIN ALINIR MI?
Şu an ki mevzuatta bu yok. Askerlik veya doğumla günün tamamlayamayacaklar olacak. 3600''den vatandaş gelmiş 65 yaşına ama 3000 günü olmuş artık çalışma isteği yok. İsteğe bağlı prim ödese parası yok. Krediyle emeklilik hakkı elde edebilirler.
OCAK AYINI İŞARET ETTİ
Aralık sonuna EYT yetişmeyebilir. Son 1 ay içerisinde bu konu ortaya çıktıktan sonra kamuoyunda vatandaşlar geçmiş dönemde sigorta kayıtlarının olup olmadığını sorgulamaya başladı. 2023 yılının ocak ayında bu durum nihayete erer."