Milyonlarca EYT''li yurttaş yasanın resmileşmesinin ardından ilk etapta yaklaşık 2 milyon 500 kişi rahat bir nefes alacak. Teklif kanunun Meclis''te oylandıktan sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan''ın onayına sunulacak.
Yaş şartını tamamen kaldıran yasa ile birlikte milyonlarca vatandaşa emeklilik yolu açılacak. EYT yasasının hafta içinde Resmi Gazete''de yayımlanması bekleniyor. Bundan sonra EYT''lilerin başvuru süreci başlayacak.
Sabah Gazetesi''nden Mete Dirice''nin haberine göre, EYT kanun teklifi için önce metinler yazıldı. Ardından Cumhur İttifakı''nın oylarıyla teklif TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu''na geldi ve burada onaylandı. EYT yasası Salı günü Meclis Genel Kurulu''nun gündemine gelmesi bekleniyordu. Ancak Kahramanmaraş merkezli büyük deprem felaketi nedeniyle durumu birkaç gün gecikebilir.
Yasa teklifinin Meclis''e gelmesi durumunda aynı gün veya ertesi gün EYT kanun teklifinin yasalaşması bekleniyor. Meclis''ten çıkan kanun Başkan Recep Tayyip Erdoğan''ın onayına sunulacak.
EYT''DE ŞARTLAR DEĞİŞECEK Mİ?
EYT düzenlemesi ile 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanların yaş şartı ortadan kaldırıldı. Kanun teklifinde herhangi bir yeni şart bulunmuyor. Prim şartının SSK''da 1999 düzenlemesi öncesi düzeyine yani 5.000 güne düşürülmesi ve kısmi emeklilikte yaşın kadınlarda 50 ve erkeklerde 55 olarak uygulanması gibi talepler bulunuyor.
Bu taleplerin yerine gelmesi için Meclis Genel Kurul''un milletvekilleri tarafından önerge haline getirilip sunulması ve kanun teklifinde değişiklik yapılması gerekiyor. Bunun yanında EYT yasalaştıktan sonra da bu talepler ile ilgili yeni düzenlemeler söz konusu olabilir. Tüm bu konuların Kabine Toplantısı''nda ele alınması bekleniyor.
RESMİ GAZETE''DE YAYIMLANMASI BEKLENİYOR
EYT yasasının 1 hafta içinde Resmi Gazete''de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor. Yasanın yürürlüğe girmesi sonrası Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı''nın açıklayacağı detaylı genelge ile merak edilen tüm sorular yanıt bulacak.
EYT''DE PRİM GÜNÜ VE SİGORTALILIK SÜRESİ TAMAM OLANLAR EMEKLİ OLACAK
EYT düzenlemesinin Resmi Gazete''de yayımlanmasıyla 4,75 milyon vatandaşa yaş şartı olmadan emeklilik yolu açılacak. Bunların 2,25 milyonu ilk anda emekli olabilecek. Geriye kalan yaklaşık 2,5 milyon vatandaş ise prim günü ve sigortalılık sürelerini doldurduğu anda emeklilik hakkı elde edecek.
EYT yasasından 4A-4B-4C kategorisinde 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan tüm SSK''lılar, Bağ-Kur''lular ve emekli sandığına tabi vatandaşlar ayrım yapılmaksızın faydalanacak.
4A kategorisinde SSK''lı kadınlar için 5000 ila 5975 gün prim şartı ve 20 yıl sigortalılık süresi bulunuyor. SSK''lı erkekler için ise yine 5000 ila 5975 gün arasında değişen prim günü gerekiyor. Erkeklerde sigortalılık süresi kadınlara göre 5 yıl daha fazla yani 25 yıl.
Burada kimin ne kadar prim şartı olacağı sigorta giriş tarihine göre belirleniyor.
4B-4C kategorisinde Bağ-Kur ve emekli sandığına tabi kadınlarda prim günü 7.200 gün erkeklerde ise 9.000 gün olarak dikkat çekiyor. Sigortalılık süresi ise tıpkı 4A''daki gibi kadınlarda 20 yıl erkeklerde ise 25 yıl.
SSK''LILAR İÇİN PRİM GÜNÜ İLE EYT HESAPLAMA TABLOSUKADINLAR (SSK)
İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü
01.04.1981 ve öncesi - 20 - 500001.04.1981-08.09.1981 - 20 - 500009.09.1981-23.05.1984 - 20 - 500024.05.1984-23.05.1985 - 20 - 500024.05.1985-23.05.1986 - 20 - 507524.05.1986-23.05.1987 - 20 - 515024.05.1987-23.05.1988 - 20 - 522524.05.1988-23.05.1989 - 20 - 530024.05.1989-23.05.1990 - 20 - 537524.05.1990-23.05.1991 - 20 - 545024.05.1991-23.05.1992 - 20 - 552524.05.1992-23.05.1993 - 20 - 560024.05.1993-23.05.1994 - 20 - 567524.05.1994-23.05.1995 - 20 - 575024.05.1995-23.05.1996 - 20 - 582524.05.1996-23.05.1997 - 20 - 590024.05.1997-23.05.1998 - 20 - 597524.05.1998-23.05.1999 - 20 - 597524.05.1999-08.09.1999 - 20 - 5975
ERKEKLER (SSK)İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü
09.09.1976 ve öncesi - 25 - 500009.09.1976-23.05.1979 - 25 - 500024.05.1979-23.11.1980 - 25 - 500024.11.1980-23.05.1982 - 25 - 507524.05.1982-23.11.1983 - 25 - 515024.11.1983-23.05.1985 - 25 - 522524.05.1985-23.11.1986 - 25 - 530024.11.1986-23.05.1988 - 25 - 537524.05.1988-23.11.1989 - 25 - 545024.11.1989-23.05.1991 - 25 - 552524.05.1991-23.11.1992 - 25 - 560024.11.1992-23.05.1994 - 25 - 567524.05.1994-23.11.1995 - 25 - 575024.11.1995-23.05.1997 - 25 - 582524.05.1997-23.11.1998 - 25 - 590024.11.1998-09.09.1999 - 25 - 5975
EKSİK PRİMİ OLAN EYT''LİLER NE YAPACAK
Türkiye''de 4 milyon 750 bini aşkın EYT''li bulunuyor. Yapılacak düzenlemede yaş şartı tamamen ortadan kalktı. Sigortalılık süresi kadınlarda 20 erkeklerde 25 yıl. Bu neden prim şartı burada öne çıkıyor. Primi eksik olan SSK''lılar eksik primlerini şu şekilde tamamlayabilir:
-Çalışmaya devam ederek-Yasanın imkan verdiği şekilde borçlanma yaparak-İhyaya başvurarak-İsteğe bağlı sigorta ile prim ödeyerek
BORÇLANMA HESAPLARI
Doğum borçlanması: Çalışan kadınlar doğumdan sonraki 2 yılı borçlanma ile kapatabiliyor. Bu primler emeklilik hesabı içerisinde yer alıyor. Burada bir sınır mevcut. İşte doğum borçlanması için en çok merak edilenler:
En çok 3 çocuk için borçlanma yapılabiliyor.Çocuk başına 720 gün, bu hesaba görede doğum borçlanması ile en fazla 2160 gün prim kazanmak mümkün.Doğum borçlanlanması emeklilik sigortası başlangıç tarihini geriye çekmiyor. Sadece bir istisnası mevcut. Burada staj yapan anneler doğum yaptıklarında bu doğumları borçlanırsa sigortalılık giriş tarihi geriye çekilebiliyor.
Askerlik borçlanması: Kadınlarda doğum borçlanması varken, erkeklerde ise askerlik borçlanması bulunuyor. Burada sigortalı olarak çalışmadan önce askere gidenler bu günlerini borçlanarak sigortalılık giriş tarihini öne çekebilir. Eğer askerden önce çalışılmışsa askerlik borçlanması sadece prim kazanmak için kullanılabilir.
Yani 8 Eylül 1999 sonrası sigorta başlangıcı olmayan bir vatandaş eğer bu tarihten önce askerlik yaptıysa askerlik borçlanması yaparak EYT kapsamına girebilir. Erkekler burada en çok 540 gün borçlanma ile prim kazanabiliyor.
Yurtdışı borçlanması: Gurbetçilere yurt dışı borçlanma imkanı da var. Erkekler yurt dışında 18 yaşından sonra çalıştıkları süreleri, kadınlar ise 18 yaşından sonra bulundukları süreleri borçlanarak Bağ-Kur kapsamında prim kazanabiliyor.
Türkiye''de sigorta girişi olmayan gurbetçiler önceki yurt dışı günlerini borçlanarak işe giriş tarihlerini borçlandıkları gün kadar geri çekebiliyor. Türkiye''de sigortalı bir işte çalıştıktan sonra sonra yurt dışına giden gurbetçiler için ise eksik primlerini bu şekilde tamamlama imkanı var.
EYT''DE BORÇLANMA İLE NE KADAR ÖDENECEK?
Doğum ve askerlik borçlanması başvurusunda bulunanlar için günlük prim ödeme tutarı 2023 yılı için 106,75 lira oldu. Buna göre 30 günlük borçlanma için en az 3.202,5 TL ödenmesi gerekecek. Yurt dışı borçlanmasında ise bu tutar günlük 150,12 aylık ise 4.503,6 TL oldu.
İHYA İLE PRİM KAZANMA
Geçmişte Bağ-Kur prim borçları silinip hizmet süreleri dondurulanlar ihya kapsamında bu primleri kazanabilir. Dondurulmuş hizmet günlerini ihya etmek isteyenler güncel asgari ücret üzerinden ödeme yapabilir. Mevcut asgari ücrete göre 1 gün için 115,09, 1 ay için 3 bin 452 lira 70 kuruş ödeme yapılması gerekiyor.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA
Çalışma imkanı, borçlanma ve ihya imkanı olmayan EYT''liler isteğe bağlı sigorta kapsamında prim ödemesi yapabilir. Burada SSK''lı bir vatandaş isteğe bağlı sigorta ile prim kazanma yoluna giderse bu ödemeleri eğer 3,5 yılı aşarsa artık Bağ-Kur kapsamında emeklilik hesabı yapılıyor. SSK''lı bir emeklinin Bağ-Kur''luya göre daha fazla emekli maaşı alma durumu olduğu için buraya dikkat edilmesi gerekiyor.
İstediği bağlı ödemelerde aylık en düşük prim 3.202,56 TL olurken, en yüksek prim ise bunun 7,5 katı olabiliyor.
SİGORTALILIK SÜRESİ 18 YAŞINDAN İTİBAREN BAŞLIYOR
EYT yasası ile emeklilik hakkı için prim ve sigortalılık süresini tamamlamak gerekiyor. Burada sigortalılık süresi 8 Eylül 2019''da kadınlarda doldu. EYT''ye tabi erkeklerde ise son olarak bu tarih 8 Eylül 2024 tarihinde dolacak. Yine burada bir istisna mevcut. Çalışma hayatına 18 yaşın altına başlayan EYT''liler için sigortalılık süresi burada çalışanın 18 yaşını tamamladığı tarihten itibaren başlayacak.
EYT''DE 15 MADDE
Teklif 4 maddeyi içeriyorYaş şartı tamamen kalkıyorPrim günü mevcut yasadaki gibi kalacakEYT kanun teklifi 2023 yılı için 2 milyon 250 bin sigortalıyı etkiliyorDüzenleme 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan 4,7 milyon vatandaşı kapsıyorPrim ve sigortalılık süresi dolan emeklilik hakkı elde edecekEmekli olduktan sonra 10 gün içinde aynı iş yerinde işe başlanması durumunda 500 TL yüzde 5 destek primi verilecekTaşerondan işçi kadrosuna geçenlerin ister emekli olabilme isterse kendi yerlerinde çalışabilme imkanı olacakKanun teklifi 7-8 Şubat tarihinde Meclis''te oylanacakBaşvurular ister e-Devlet üzerinden ister SGK''ya direkt olarak yapılabilecekEYT staj konusu kanun teklifinde bulunmuyorKıdem tazminatı ödemeleri için işverene uygun koşullarda KGF desteği verilecekSSK, BAĞ-KUR, emekli sandığı ayrımı olmayacakEYT''li bir vatandaşın hemen emekli olma gibi zorunluluğu yokİlk emekli maaşı Mart ayında alınacakNOT: EYT kapsamında emekli olanların 10 gün içinde aynı iş yerinde çalışmaya başlamaları halinde yüzde 5 oranında sosyal güvenlik destek primi indirimi hakkından yararlanması hükme bağlandı. Yani EYT ile emekli olan vatandaşlar eğer ki aynı iş yerinde çalışmaya devam edecekse 10 gün içerisinde yeni iş sözleşmesi yapması gerekiyor.
KANUN TEKLİFİ''NDE KISMİ EMEKLİLİK İLE İLGİLİ BİR DÜZENLEME YER ALMADI
EYT kanun teklifi içeresinde kısmi emeklilik ile ilgili yeni bir düzenleme bulunmuyor. Buna göre mevcut yasadaki SSK''da 3600 gün Bağ-Kur''da 5400 gün primle kısmi emeklilik hakkı korunacak.
Kısmi emeklilik ile ilgili EYT yasasının Resmi Gazete''de yayımlanması sonrası Bakanlığın açıklayacağı genelge detaylar dikkatle takip edilecek. EYT yasasının yürürlüğe girmesi ve uygulanmasıyla beraber ilerleyen dönemlerde SGK mevzuatında yeni düzenlemelerin gündeme gelmesi bekleniyor.
EYT ŞARTLARI DEĞİŞEBİLİR Mİ?
EYT şartları belirlendi ve belirtilen şartlarda Genel Kurul''da oylanıp yasalaşması bekleniyor. Ancak Meclis Genel Kurul aşamasında milletvekillerinin önergeleriyle değişiklik yapılması mümkün. Ayrıca yasa çıktından sonra ilave ek kanunlarla yeni düzenlemeler yapılması da ihtimal dahilinde bulunuyor.
EYT yasasının yürürlüğe girmesiyle beraber Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı''nın yayımlayacağı genelgeler EYT düzenlemesi için tüm merak edilenleri giderecek.
EYT''DE İLK MAAŞ NE ZAMAN VERİLECEK?
EYT ile emekli olacak vatandaşlar eğer başvurularını Şubat ayı içerisinde yapacak olursa, burada 1 Mart itibarıyla maaş bağlanacak. Emeklilik hakkı elde edecek bir kişi Türkiye''de başvurusunu hangi ay yapıyorsa sonraki aydan itibaren maaş hesaplaması başlıyor.