GELİR DAĞILIMI ALT ÜST DEMOKRASİ YARA ALIYOR
AKP döneminde hatalı ekonomik kararlar nedeniyle orta direğe mensup vatandaşların gelirinde azalma kaydedildi. Gelir dağılımındaki artan adaletsizlik demokrasi ve hukuk devletini yıprattı.
Deneyimli ekonomistler Prof. Dr. Işın Çelebi ve Dr. Mahfi Eğilmez, Altınbaş Üniversitesi’nde düzenlenen Kasım ayı “Ekonomi Söyleşileri” programında bir araya geldi. İki ekonomist, bölgesel savaşlar ve göç dalgalarıyla değişen dünya düzenini ve İkinci yüzyılında Türkiye’nin izlemesi gereken yol haritasını anlattı. Türkiye ekonomisinin yol haritasına değinilen söyleşide Mahfi Eğilmez, Merkez Bankasının para politikasıyla ekonomideki kötü gidişi, rasyonel bir baza oturtma çabası içinde olduğunu belirtti. Fakat Anayasa Mahkemesi kararında olduğu gibi alınan bazı ekonomi dışı kararların bütün bu doğru adımları zedelediğinin de altını çizdi.
CDS’ler 360’lara gerilemişken bu kararların çok olumsuz etkileri olduğunu savunan eğilmez, “Sadece yabancı değil yerli yatırım da gelmez bence. Yerli karar alıcıları da etkiliyor çünkü. Hukukun bu kadar zedelendiği bir yerde büyük yeni yatırımlara girişilmez. Türkiye’nin oysa buna çok ihtiyacı var. Hukukun üstünlüğünü, adaleti, eşitliği, yargı bağımsızlığını sağlayamadığımız sürece ekonomiyi sadece faizle toparlayamayız.” görüşlerini dile getirdi. İşe öncelikle gerçek enflasyon değerini kabul ederek başlamak gerektiğini kaydeden eğilmez, “Enflasyonu eğer yüzde 60 tanımlarsanız farklı, yüzde 120 tanımlarsanız farklı önlem alırsınız. Oysa sizin hedefiniz uzun süre %5’ti ama sonuç 65. Artık bu irrasyonel bakış açısının değişmesi ve gerçekçi hedeflerin konulması lazım.” şeklinde konuştu. Eğilmez, 2013 ile 2021 arasındaki gelir dağılımındaki bozulmaya kıyaslamalı olarak değindi. Verilere göre, orta direk gerçekten büyük kayıp yaşamış durumda. Eğilmez sözlerine şöyle devam etti. “Hesaplarıma göre 2013’te en düşük gelire sahip %20’nin, kişi başına geliri yıllık 3811 dolar. 2021’de bu rakam 2858 dolara düşmüş. Onun bir üstündeki gelir grubu, 6685 dolar iken 2021’de 4954 dolara gerilemiş. Onun bir üstündeki gelir grubu olan %20 ise 9500 dolardan 7000 dolara düşmüş. İşte bu orta sınıfın eridiğini gösteriyor. Orta sınıfın fakirleşmesi budur. Onların üstündekilerde de düşüşler var. Fakat tabii üst gelir gruplarının gelirinin düşmesiyle alt gelir gruplarının düşmesi aynı etkiyi yapmıyor. Çünkü bunlar geçim gelirleri. Çok büyük kayıplar var. Bugün “Orta sınıf kayboldu, çöktü” dediğimiz olay bu. Orta sınıf kayboluyor. Esas bozulma ise 2022 ve 2023 de çıkacak karşımıza. Oradaki bozulma çok daha yüksek. 2022 gelir dağılımı verileri, 2024’ün Mayıs’ında yayınlanacak.” bilgilerini aktardı.
Enflasyon birinciyiz Işın Çelebi de orta direğin yok olmasının demokrasinin güvencesinin de hukuk devleti ilkelerinin de koruyucularının yok olması demek olduğunu savundu. Çelebi’ye göre esnaf, sanatkâr, serbest meslek sahibi, kendi hayatını kendi bilek gücüyle kazanan, kafa gücüyle kazanan insanların yok olması anlamına geliyor. Alt gelir gruplarının toplam gelirden aldıkları payın yüzde 35’ten 25 düzeyine düşmesi insanların satın alma gücünün yok olması demek. “Ekonomide birinci sorun enflasyonken ikinci sorun, gelir dağılımındaki bozulmadır. Bu kalemi ben 10 liraya alırken 10 tane kalem alabilirken şimdi aynı 100 lirayla bir tane kalem alabilir hale gelmişim. Avrupa ülkeleri içinde OECD ülkeleri içinde yüzde 61 enflasyonda Türkiye birinci. İkinci ülke Macaristan yüzde 16. Yani arada inanılmaz bir fark var.” diye konuştu. Işın Çelebi ayrıca hukuk devleti eksikliğinin önemli bir problem olduğunu söyledi. “Demokrasiden ancak yargı, yürütme ve yasama organlarının bağımsız olarak çalışması halinde söz edilebilir. İkinci yüzyılında Türkiye’nin başarılı olmasını istiyorsak önce denetim yetkilerini ve parlamentoyu etkin biçimde çalıştırmalıyız. En önemlisi de kuvvetler ayrımı ilkesinin uygulanabilir gelmesinin sağlanmasıdır. Bu çok temel. Bundan vazgeçemeyiz.” diyerek sözlerini tamamladı.
Gazetemizin birinci sayfasını okumak için tıklayınız...