Mevduat, Türkiye'de önemli bir yatırım aracı olmayı sürdürürken, son yıllarda negatif faiz ve reel getiri eksikliği nedeniyle çıkışlar yaşandı. Bankacılık sektörünün önemli bir unsuru olan mevduatlarda, Türkiye'de ortalama vade genellikle 3-6 ay arasında değişiyor.
Eski Hazineci ve banka yöneticisi Kerim Rota, Oksijen’deki köşesinde mevduatlara alternatif olarak para piyasası fonlarını ele aldı. Rota, yazısında para piyasası fonlarının içeriği ve avantajlarına dikkat çekerken, yazısı sosyal medyada da birçok önemli isim tarafından vurgulandı.
"KÜÇÜK YATIRIMCILAR OKUMALI"
Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, Rota’nın “Besin zincirinin son halkası: Para piyasası fonları” başlıklı yazısını alıntılayarak, dikkat çeken bir açıklamada bulundu.
Kara, şu ifadelere yer verdi:
“Özellikle fazla birikimi olmayan küçük yatırımcıların kaçırmaması gereken bir yazı.”
KERİM ROTA: PARA PİYASASI FONLARI OLDUKÇA ESNEK BİR ÜRÜN
Kerim Rota’nın yazısında öne çıkanlar ifadeler şu şekilde:
“Türk lirası mevduat gibi sabit getiri sağlayan ancak pek tanınmayan para piyasası fonlarının (PPF) toplamı 600 milyar TL'yi aştı. Buna karşın, KKM hariç Türk lirası mevduatların hacmi 8 trilyon TL'nin üzerinde... Aslında PPF'ler, TL mevduata göre önemli avantajlar sunuyor. Hem istediğiniz zaman birikmiş faiziyle birlikte nakde çevirebiliyorsunuz hem de bileşik faiz avantajından yararlanabiliyorsunuz. Peki, PPF'ler neden hak ettiği ilgiyi görmüyor?
Pazara gidip domates almadan önce bile 4-5 farklı tezgâhı dolaşmayı seven bir toplum için bu süreç oldukça karmaşık ve zahmetli. Çoğu kişi sadece bir veya iki bankayla çalışıyor ve alternatif mevduat oranlarına ulaşmak zaman alıyor. Bu nedenle, küçük tasarruf sahipleri bu uğraşa pek girmek istemiyor.
Bu yazı, Türk lirası mevduat gibi sabit getiri sağlayan ancak pek tanınmayan para piyasası fonlarına odaklanacak.
Para piyasası fonları oldukça esnek bir ürün. Bazı yatırımcılar bu ürünü keşfetmiş durumda. Grafikte görebileceğiniz gibi, son 1 yıl içinde para piyasası fonlarındaki tutar altı katına çıktı.
Para piyasası fonlarının toplam tutarı bugün 611 milyar TL düzeyinde. Fon sayısı ise 47'den 55'e yükseldi. Bu artış etkileyici görünse de, Türk lirası (KKM hariç) mevduatlarındaki toplam birikim 8 trilyon TL'nin üzerinde. Dolayısıyla, para piyasası fonlarındaki tutar henüz mevduatların onda birine bile ulaşmadı.
PARA PİYASASI FONLARININ AVANTAJLARI NELER?
Aslında para piyasası fonları, mevduata göre önemli avantajlar sunuyor. İşte bu avantajlar:
Vade esnekliğiyle aynı gün paraya erişim sağlar.
Küçük tutarlara piyasa faizi alma konusunda eşit fırsatlar sunar.
Kurum seçme esnekliği sağlar.
Bileşik faiz avantajıyla her gün anapara ve getiri yeniden değerlenir.
Stopaj oranı mevduatla aynıdır.
Faiz düşüşlerinden hızlı etkilenir.
Fon yönetim ücretleri düşük kalır.
PARA PİYASASI FONLARI NEDEN İLGİ GÖRMÜYOR?
Bu kadar esnek ve avantajlı bir ürünün hak ettiği ilgiyi görmemesinin ve tasarruf sahipleri tarafından bilinmemesinin birkaç nedeni var.
Mevduatların vadesi 1-3 ay arası olsa da, birçok bankacılık düzenlemesinde “net istikrarlı fonlama kaynağı” olarak kabul edilirler. Bu nedenle, bankalar için mevduat çok değerlidir. Banka yönetimleri, mevduatı korumayı ve artırmayı çalışanlarına net bir hedef olarak verirler. Sermaye piyasası ürünleri ise genelde yan ürün olarak görülür. Bu ürünler, mevduatın yanında adeta üvey evlat gibidir. Bankalar için yönetim ücreti nispeten düşük olan para piyasası fonları da besin zincirinin son halkasında yer alır. Bankalarda genelde her pazartesi yapılan yönetim toplantılarında mevduatlar her detayına kadar incelenir. Yatırım fonları ise küçük iştirak olan portföy yönetim şirketinin işi olarak görülür.
Yazıda bahsi geçen bileşik faiz etkisi ve stopaj avantajı gibi konular, hedefleri mevduata yoğunlaştırılmış şube yetkilileri tarafından az bilinir. Bunun en önemli nedeni, bankaların yatırım ürünleri üzerine nispeten daha az eğitim vermesidir.
PARA POLİTİKASI ETKİNLİĞİNDE PARA PİYASASI FONLARI ÖNEMLİDİR
Para politikasının etkinliği açısından da para piyasası fonları önemli bir rol oynar. Mevduat faizleri bankaların en önemli gider kalemidir. Bu nedenle bankalar, mevduat faiz oranlarını politika faizinden daha düşük belirleme eğilimindedir. Bu tür bir dengede para piyasası fonlarına kayış arttıkça bankalar arası rekabet artar ve TCMB faizine doğru yakınsama başlar. Mevduatı azalan banka, menkul kıymet teminatı vererek para piyasasından borçlanma yoluna gider. Bu da hem istikrarlı fonlamalarının hem de kullanılabilir teminatlarının azalmasına neden olur ve mevduat faizlerini yükseltir.
Yıllar boyu alın teri dökerek biriktirdiğiniz tasarruflarınızı değerlendirirken bankacınızdan tüm alternatifleri size sunmasını isteyiniz.”