Sinan ŞAHİN/ Günboyu
Orta Vadeli Program'ın önemli unsurlarından biri de, emeklilik döneminde ek gelir sağlayarak çalışma dönemindeki yaşam standardını korumayı amaçlayan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) oluşturmaktır. Otomatik katılım sistemi, işveren katkısıyla ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşecek şekilde tasarlanmıştır. İşverenin mevcut yükünü artırmadan katkı formülü geliştirilmiş olup, tamamlayıcı emeklilikte düşük maaş alanlardan daha az, yüksek maaş alanlardan daha fazla kesinti yapılması öngörülmektedir. Çalışanların sistemden emekli olmaları durumunda kademeli çıkış hakkı gibi seçenekler de bulunmaktadır.
DÜNYADA 3 FARKLI EMEKLİLİK SİSTEMİ UYGULANMAKTADIR
Dünyada üç farklı emeklilik sistemi uygulanmaktadır: kamu, işyeri bazlı ve gönüllü emeklilik. Bazı ülkelerde tamamlayıcı emeklilik zorunlu olurken diğerlerinde gönüllü, mesleki veya sektörel bir tercihe bağlı olarak değişmektedir. Türkiye'de kamu emekliliği ve üçüncü basamak olarak bilinen Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) uygulanmaktadır. Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), ikinci basamak emeklilik sistemi olarak planlanmaktadır. Yeni sistem, çalışanlar ve işverenlerin katkı sağladığı, devletin de desteklediği bir işyeri bazlı emeklilik sistemini güçlendirecektir. TES sistemi gelecek yıl yürürlüğe girecektir. Bu sistem, ek emeklilik geliri oluşturmayı ve hane halkı tasarruflarını artırmayı amaçlamaktadır. Çalışanların ve işverenlerin bireysel hesaplara yapacakları nakdi katkılar, emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilecektir. Çalışanlar, fon seçimini kendileri yapabileceklerdir.
Bir işçi, eğer bir yıldan kısa bir süre çalıştığı işinden istifa ederse, sadece çalışan katkısı olan bireysel fon hesabında birikim tutarını alabilecektir. Ancak bir yıldan daha uzun bir süre çalıştığı işten istifa yoluyla ayrılırsa, bireysel fon hesabına ödenen primler hesapta kalmaya devam edecek ve fonlar üzerinde nemalandırılmaya devam edecektir. Çalışan, kısmi çıkış veya emeklilik yaşına geldiğinde bu birikimi alabilecektir.
KIDEM TAZMİNATI KORUNACAK
Kıdem tazminatında geçmiş döneme ilişkin tüm haklar korunacaktır. İşveren, işçi ve devlet katkısının yüzdesi yasal düzenleme ile netleştirilecektir. Bir işçi, eğer bir yıldan kısa bir süre çalıştığı iş yerinden ayrılırsa, sadece kendi katkısı bireysel fon hesabında kalacaktır. Ancak bir yıldan daha uzun bir süre çalışılan iş yerinden istifa edilirse, bireysel fon hesabına yatırılan primler hesapta kalmaya devam edecek ve fonlar üzerinde nemalandırılmaya devam edecektir.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİKTE 60 YAŞ ŞARTI ÖNE ÇIKIYOR
Tamamlayıcı emeklilik sisteminde, emeklilik yaşının 60 olması ön plana çıkıyor. Bir çalışan emeklilik yaşı geldiğinde Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan emekli olacak. Ayrıyeten 60 yaşına ulaştığında Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) kapsamında ikinci emekli aylığını alabilecek. Her iki emekli aylığı da kesintisiz bir şekilde ve oransal azalma olmadan alınabilecektir. On yıl çalışanlarla 25 yıl çalışanlar, 60 yaşını doldurduklarında fon hesaplarındaki birikimlerine göre emeklilik maaşı alabileceklerdir.
ŞİMŞEK: İŞVEREN DE DESTEK OLACAK
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, işverenlerin de katkısının olduğu yeni bir BES modeli öngördüklerini belirterek, "Amaç, tasarrufları, sistemde kalış sürelerini ve tabii ki fon tutarını artırmak. Çalışanlarımızı uzun vadede, refahları için tasarrufa teşvik edeceğiz, yönlendireceğiz. Bu yeni modelle amaç, hem sistemdeki fon tutarını hem de sisteme girenlerin oradaki kalış sürelerini artırmak ve işverenlerin de desteğinin olacağı bir model kurmak" dedi.