Kısa çalışma ödeneği, korona virüs dolayısıyla faaliyetlerini tamamen durduran veya çalışma sürelerini en az 3’te 1 oranında azaltan iş yerleri için hayati rol oynadı. İş yerini kapatmak zorunda kalan işveren işçisini kaybetmekten kurtuldu. Bu sayede hayatın normalleşmesiyle birlikte iş yerini açtığında eleman aramak zorunda kalmayacak.
Ödenek, çalışanlar açısından da kurtarıcı rol oynadı. İş yerinde çalışamadığı için bu dönemde ücret alamayan işçiler, en büyük desteği İşsizlik Sigortası Fonu’ndan sağlanan kısa çalışma ödeneğinden aldı.
Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK),Türkiye İş Kurumu ( İŞKUR) ile İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü başta olmak üzere bu dönemde bütün personeli ile yoğun bir mesai harcadı.
Korona virüs dolayısıyla kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartları kolaylaştırıldı. Son 3 yılda en az 600 gün olan prim gün sayısı, covid-19 dolayısıyla 30 Haziran 2020 tarihine kadar uygulanmak üzere 450’ye, son 120 gün hizmet akdi süresi de 60 güne çekildi.
ÜÇ AYLIK SÜRE DOLUYOR
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın aktardığına göre kanuna göre, kısa çalışma ödeneği bir iş yerine en fazla 3 ay süreyle ödenebiliyor. İş yerlerinin bir kısmı 16 Mart’tan, bir kısmı da 21 Mart’tan itibaren faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı. Faaliyetleri durdurulan iş yerlerinden bir kısmı tekrar çalışmaya başladı. Personel sayısının yoğun olduğu lokanta, restoran, kafe gibi işletmeler bu hafta büyük ölçüde açıldı. Ancak, eski müşteri yoğunluğuna dönebilmelerinin zaman alacağı görünüyor. Turizm sektörü başta olmak üzere birçok işletme ise henüz açılamadı. İş yoğunluğu az olan işletmelerde kısa çalışma ihtiyacının bir süre daha devam edeceği değerlendiriliyor.
16 Mart’ta kısa çalışmaya geçen iş yerleri için üç aylık süre önümüzdeki günlerde doluyor. İş dünyasından birçok meslek örgütü, sürenin uzatılması konusunda talepte bulundu.
Cumhurbaşkanının, kısa çalışma ödeneği süresini 6 aya kadar uzatma yetkisi bulunuyor. Kısa çalışmaya devam etme ihtiyacında olan iş yerleri için sürenin uzatılıp uzatılmayacağı bugünlerde belli olacak.
Mart ayında çıkartılan yasayla getirilen geçici madde uyarınca, kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşullarını esneten hükümlerin uygulama süresi 30 Haziran’da sona eriyor. Bu süreyi 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatma konusunda da cumhurbaşkanı yetkili bulunuyor. Üç aylık sürenin uzatılması kararı alınırsa, esnek koşullara ilişkin de bir uzatma kararı alınması gerekecek.
SÜRE UZATILIRSA YENİDEN BAŞVURU YAPILACAK
Geçen yıl döviz kurundaki artıştan etkilenen iş yerleri için uygulanan kısa çalışma ödeneğinde süre 3 ay uzatılmıştı. Kısa çalışma uygulamasının süresi uzatılırsa, mevcut iş yerlerinin yeniden uzatma başvurusunda bulunması gerekecek.
İlk başvuruda, ödemeleri hızlandırmak amacıyla işverenin beyanı esas alınmış ve uygunluk tespitinin daha sonra yapılması kararlaştırılmıştı. Süre uzatılması durumunda uygunluk tespitinin önce mi, yoksa şu an olduğu gibi sonra mı yapılacağı hususu önemli olacak.
Geçen yılki uzatma kararında, kısa çalışma uygulaması devam eden iş yerlerinin yanı sıra ilk defa başvuracak olan işverenlere de imkan tanınmıştı. Uzatma söz konusu olursa bu yıl da benzer bir uygulama yapılması bekleniyor.
İŞSİZLİK MAAŞI SÜRESİNDEN MAHSUP EDİLECEK Mİ?
Kısa çalışma ödeneği süreleri, çalışanların işsizlik maaşından hak ettikleri sürelerden mahsup ediliyor. Örneğin, son 3 yılda 900 prim günü bulunan bir kişinin işsizlik maaşından yararlanma hakkı 8 ay. Bu kişiye 3 ay kısa çalışma ödeneği verilmişse, önümüzdeki dönemde işsiz kaldığında en fazla 5 ay işsizlik maaşı alabilecek.
Kısa çalışma ödeneği sürelerinin işsizlik maaşı sürelerinden mahsup edilmemesi için cumhurbaşkanı kararı gerekiyor. Geçen yıl, sadece uzatılan 3 aylık sürenin işsizlik maaşından mahsup edilmemesi şeklinde karar alındı.
İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI 17 TEMMUZ’DA SONA ERİYOR
Korona virüs tedbirleri kapsamında getirilen üç aylık işten çıkarma yasağının süresi de 17 Temmuz’da dolacak. İşveren, işten çıkarma yasağı süresince işçileri ücretsiz izne çıkartabiliyor. Cumhurbaşkanı bu uygulamanın süresini de 6 aya kadar uzatma yetkisine sahip bulunuyor.
İşten çıkarma yasağı süresi boyunca işsizlik maaşından veya kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayanlar için günlük 39.24 TL'lik nakdi ücret desteği veriliyor. İşten çıkarma yasağı süresi uzatılırsa, nakdi ücret desteği uygulaması da buna bağlı olarak uzayacak.