Gerald Cotten, 2018 yılında beklenmedik ve gizemli bir şekilde öldüğünde, 250 milyon Kanada doları (yaklaşık 195 milyon dolar) değerindeki kripto para da onunla beraber kayboldu. 30 yaşındaki Cotten'ın sahip olduğu QuadrigaCX kripto borsasının yaklaşık 75 bin müşterisi, okul ücretinden emeklilik tazminatına, hayat sigortalarından ipoteklere hayatları için ayırdıkları ne varsa servetlerini aniden kaybetti. Cotten şimdi, teknoloji ve 21. yüzyıl kurnazlığından güç alan ultra modern bir saadet zinciri kurmakla suçlanıyor. Hal böyle olunca da bazı yatırımcılar, kendini ölmüş gibi göstermiş olabileceğinden şüpheleniyor.
"ŞEHİRDEKİ KRİPTO PARA ÖERAKLILARI İÇİN..."
Geçtiğimiz Perşembe günü, Discovery+ ekranlarında yayınlanan "Dead Man's Switch: A Crypto Mystery" adlı yeni bir belgeselde anlatılan hikaye, 2014 yılında Cotten ve Michael Patryn'in Quadriga'yı piyasaya sürmesiyle başlıyor.
Belgeselin yönetmen koltuğunda oturan Sheona McDonald, The Post'a yaptığı açıklamada, "Şehirdeki kripto meraklıları için biçilmiş kaftandı. Onlara bin dolar transfer ettiğinizde, kriptoyu hesabınızda görebiliyordunuz. Bence yasalara uygun bir şekilde çalıştığı birkaç yıl vardı... Gerry'nin sonunda olduğu gibi paranın aktığı bir gelecek hayal edebileceğini sanmıyorum" ifadelerini kullandı.
SAADET ZİNCİRİ, KARA PARA AKLAMA, KİMLİK SAHTEKARLIĞI
Ancak bu insanların çok azı, iki ortağın kimlik sahtekârlığı, kara para aklama, saadet zincirleri ve şüphe uyandıran diğer hızlı zengin olma konularında çekirdekten yetiştiğini ve uzman olduğunu biliyordu. Cotten, 'dost şehir' lakaplı Belleville, Ontario'da büyüdü. Ailesinin bir antika dükkanı vardı ve Toronto'daki York Üniversitesi'nden işletme ekonomisi alanında lisans derecesi ile mezun oldu.
18 AY HAPİS CEZASI ALDI
2000'li yılların başında kendisinden altı yaş büyük ve gizemli bir geçmişi olan Patryn ile tanıştı. Vanity Fair'ın aktardığına göre, Patryn ailesiyle birlikte yaşadığı Güney Kaliforniya'da tutuklandı ve çalıntı kimlik belgelerini aktarmak için komplo kurmaktan suçlu bulundu. 2007'de Kanada'ya sınır dışı edilmeden önce federal hapishanede 18 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Patryn ve Cotten, o zamana kadar "TalkGold" adlı bir forumda birbirleriyle zaten iletişim kurmuşlardı. Söz konusu forum, inanılmaz derecede hızlı ve yüksek getiri vadeden karlı yatırımlara odaklanıyordu. Sitenin, saf enayilerden onları kandırmayı uman keskin dolandırıcılara kadar değişen garip bir grup insanı çektiği söyleniyor.
SAADET ZİNCİRİ KURDU
15 yaşına geldiğinde Cotten, ilk saadet zincirini hayata geçirmeyi başarmıştı bile. Vanity Fair'ın aktardığına göre S&S Yatırım adını verdikleri bu zincirde, sadece 48 saat içinde yüzde 150'ye varan getiri vaat etti. Sahtekarlık, yatırımcıların parasının kaybolmasıyla kapanmadan önce üç ay boyunca sürdü.
Cotten ve Patryn, 2014 yılında Quadriga adlı şirketlerini piyasayla tanıştırdıklarında, zaten bu konu hakkında çok bilgi sahibiydiler. Şirket, insanların kripto satın alma, satma ve ticaret yapmaları için ucuz ve kolay bir yol olarak tanıtıldı.
SAF VE GÜVENİLİR İNSANLARI SÖMÜRDÜLER
Yazar David Gerard'a göre Vancouver bu iş için mükemmel bir yerdi. Gerard, The Post'a yaptığı açıklamada, "Kanada çok sayıda iyi ve güvenilir insanın yanı sıra onları sömüren bir sürü başka insana sahip olmasıyla ünlüdür" dedi ekledi: "Operasyondaki paravan kişi olan Gerry çok çekici bir adamdı ve Bitcoin meraklıları ise son derece naif. Onlarla paranın geleceği hakkında konuşun, birkaç vızıltı söz söyleyin ve her türlü saçmalığa inanırlar."
Patryn, şirketin halka açılıp açılmayacağına dair iddiaların ardından kısa süre sonra ayrılacaktı. Patryn, suç geçmişi raporlarına itiraz etti ve Bloomberg'e 2016 yılında şirketten ayrıldığını ve o zamandan beri Quadriga şirketlerinin hiçbirinin operasyonlarına veya yönetimine karışmadığını söyledi.
BİR ANDA FIRLADI
Quadriga'nın kripto oyununa uygun bir anda girmesinin zararı olmadı. Bitcoin'in coin başına 300 dolardan daha az bir fiyata satıldığı bir zamanda piyasaya sürüldü. 2017 yılında, borsa hızlanırken ve işlerken para biriminin değeri 13 bin dolara fırladı. Yatırımcılar paralarını yeterince hızlı alamadılar.
O zamana kadar Quadriga, 2017'de 1 milyar dolardan fazla işlem gerçekleştirerek Kanada'daki en büyük kripto borsası olarak hüküm sürüyordu ve bunu mümkün kılan isim ise Cotten'dı. Quadriga, müşterilerin hatırlanması imkânsız ve kaybolması halinde felakete yol açabilecek 64 karakterlik kodlarla kendi dijital cüzdanlarını korumalarına izin vermek yerine, genellikle onlar için kriptoyu elinde tutuyordu.
Bu daha sonra sorun olacaktı. Belgeselin yönetmeni McDonald'ın dediği gibi, "Kripto anahtarınıza sahip değilseniz, kriptonuza da sahip değilsiniz." Nakit ödemenin müşteriler için genellikle sorunlu olduğunu da söylerek, "Meşru bankacılık sorunları vardı. Bankalar kripto şirketleriyle uğraşmak istemedi. Quadriga çalışanları, yapabildikleri zaman size nakit getirirdi ve ödeme için ne kadar baskı yaptığınıza bağlı olarak bu haftalar alabilirdi" detayını paylaştı.
AYAKKABI KUTULARI VEYA ZARFLAR İÇİNDE
McDonald, "Size ödemeleri ayakkabı kutuları veya büyük zarflar içinde getirirlerdi" dedi ve ekledi: "Ya da üçüncü taraf ödeme işlemcileri aracılığıyla çek gönderirlerdi."
Ancak bunların hepsi, kriptonun yükselişinin keyfini çıkardığı iyi zamanlarda oldu. Bir yıl sonra ise her şey tepetaklak oldu ve fiyaskoyla sonuçlandı. Aralık 2018'e kadar Bitcoin 3 bin 700 dolara düştü. Erken satın aldıysanız bu fiyat fena sayılmazdı ama yıldızım hızıyla gelen yükseliş sırasında giren büyük çoğunluk için korkunçtu.
Gerard, "İnsanlar geri çekilmek istedi ancak yapamadılar" dedi ve açığın Quadriga'dan 14 milyon dolarlık Ethereum'un kaybolmasıyla sonuçlanan bir bilgisayar kazası ve Kanada İmparatorluk Ticaret Bankası tarafından 21 milyon dolarlık Quadriga fonlarının algılanan mali usulsüzlükler nedeniyle dondurulmasıyla daha da kötüleştiğini açıkladı.
PARASI TÜKENİYORDU
Gerry gülümsüyor ve insanlara endişelenmemelerini söylüyor, onlara ödeme alacaklarına dair söz veriyordu ancak Quadriga'nın parası tükeniyordu.
Kripto piyasası düştükçe, insanlar hayatları boyunca yaptıkları birikimlerin ve tasarruflarının buharlaştığını gördü. Ancak bir kişi vardı ki, tüm bunların üstesinden mükemmel bir şekilde geldi: Yetenekli Bay Cotten. Gerard, "Parayı su gibi harcadı" dedi ve ekledi: "O ve karısı Jennifer, dünyayı dolaştı. Gerry şirket için yaptığı her şeyi dizüstü bilgisayarından yaptı."
17 EV, UÇAK, LÜKS OTOMOBİLLER
Çift, genellikle özel uçaklarla Paris, Hawaii ve Fas gibi yerlere uçtu. 600 bin dolarlık bir yat, Kanada'da bazıları kiraya verilmiş olan 17 ev, Cotten'ın asla uçurmayı başaramadığı bir Cessna 400 uçağı ve birinci sınıf bir Lexus satın alındı.
Size harika bir Bitcoin borsası yürüttüğünü söylerdi. Harika bir iş adamı olduğu için parası olduğunu söylerdi. Ancak gerçekte Cotten, modern bir bakış açısına sahip eski tip bir dolandırıcıdan başka bir şey değildi.
ULTRA LÜKS YAŞAM TARZI
Yazar Gerard'ın aktardığına göre Cotten, müşteri fonlarını ve şirket fonlarını karıştırdı. Ultra lüks yaşam tarzını beslemek için müşterilerin parasına daldı ve zimmetine para geçirdi. Aralık 2018'de Cotten ve Jennifer, balayı olduğu söylenen bir seyahat için Hindistan'a gittiler. Oradayken,adını Cotten'in onuruna verecek bir yetimhaneyi finanse etmeyi planladılar.
Belgesele göre, Cotten uzun süredir Crohn hastalığından muzdaripti ama bu konuda sessiz kaldı. 8 Aralık'ta Hindistan'a indikten dokuz gün ve Jaipur'daki lüks Oberoi Rajvilas Oteli'ne giriş yaptıktan sonra şiddetli mide ağrısı çekmeye başladı.
Cotten, yakındaki bir hastaneye kaldırıldı ve buradaki doktorlar, başlangıçta hastalığı seyahat ishali olarak tanımladı. Ancak kan tahlili Cotten'ın septik şok geliştirdiğini gösterdi. 24 saat içinde üç kalp krizi geçirdi ve bunların sonuncusu onu öldürdü.