İş Kanunu'nun kapsamı içinde yer almasına rağmen, işverenler sıklıkla bazı ödemeleri çalışanlarına yapmamayı tercih ediyor. Ancak, işçilerin haklarını bilmesi durumunda, binlerce liralık ödeme alabilecekleri biliniyor.
Bu konuda avukatlar, önemli bir noktaya işaret ederek "alacağınızı almayı unutmuş olabilirsiniz" uyarısında bulunuyorlar. Ancak hangi ödemeden bahsediyoruz? Özel sektörde çalışan kişilerin iş süreleri, işe alınırken yapılan sözleşmede belirtilmek zorunda.
Bu bilgiye rağmen, bazı durumlarda işverenler çalışanlarına istismar edebilir ve fazla mesai yapmalarını sağlayabilirler. Şirketten şirkete farklılık gösteren bir uygulama ile bazı çalışanlara haftada 2 gün izin verilirken, diğerlerine sadece 1 gün izin verilebilir.
Haftalık toplam çalışma süresi, İş Kanunu'nun sınırlarını aşmayacak şekilde düzenlenmelidir. Ancak işverenler, basit işler için çalışanlardan "On dakikada halleder misin?" gibi taleplerde bulunarak fazla zaman harcamayı gerektiren işleri yapmalarını isteyebilir.
Aslında, çalışanların izin günlerine denk gelen ve yığılmaya neden olan basit işler için de ücret ödenmesi gerekiyor ancak haklarını bilmeyen, farkında olmayan, gerginlik istemeyen veya işsiz kalmaktan korkan çalışanlar, işverenlerin bu tür taleplerini yerine getirme eğiliminde olabilir.
Yasalara göre, çalışanlar izin günlerinde bile 5 dakika olsa çalıştırılmaları durumunda herhangi bir ödeme almalıdır ve böyle bir durum cezaya tabidir.
Sadece birkaç dakika bile olsa çalıştırılan ve fazla mesai istenen çalışanlar, yasalara göre bir gün mesai dışı çalışmış gibi ödeme almaları gerekmektedir. İşveren, resmi tatillerde fazla mesai yaptırdığında ise yasalara göre 1.5 günlük mesai ücreti ödemek zorunda.
Dolayısıyla, "5 dakikalık iş" denilerek izin günlerinde çalıştırılan bir çalışana da 1.5 günlük ödeme yapılmalıdır. Ancak, çoğu çalışan bu haklarını bilmedikleri için dakikalık bir iş için izin gününü kullanabiliyor.
Örneğin, günlük çalışma ücreti 1000 TL ise, izinli gününde çalışıldığında işverenin ödemesi gereken ücret 1500 TL oluyor.
Özel sektör çalışanlarının bu haklarını bilmediklerini ifade eden avukatlar, bu ödemelerin yapılmadığı durumlarda ve konu bildirildiğinde işletmelere yüksek cezalar verilebileceğini vurguluyor.