ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) tarafından Mars'a gönderilen Perseverance aracının incelemeleri, milyarlarca yıl önce mikrobik yaşama ev sahipliği yapmış olabileceği düşünülen bir kaya ortaya çıkardı.
“CHEYAVA ŞELALESİ" OLARAK ADLANDIRILDI
Bilim insanları, bu kayayı Büyük Kanyon'daki bir şelaleden esinlenerek "Cheyava Şelalesi" olarak adlandırdı. Ok ucu şeklindeki kaya, Mars'ın geçmişinde mikroskobik yaşam barındırmış olabileceğine dair önemli ipuçları içeriyor. Perseverance'ın üzerinde bulunan aletlerle yapılan analizler, yaklaşık 1 metre boyunda ve 60 santimetre genişliğindeki kayanın, eski yaşam tanımına uyan izler taşıdığını gösterdi.
ESKİ YAŞAM İZLERİ BULUNDU
Keşfedilen alanda, milyarlarca yıl önce suyun aktığını ve bu suyun muhtemelen yaşam formları tarafından oluşturulan kimyasal izler ve yapılar bıraktığını gösteren izler bulundu. Perseverance'ın incelediği 22'nci kaya örneği olan Cheyava Şelalesi, 21 Temmuz'da Jezero Krateri'ne akan su tarafından oyulmuş eski bir nehir vadisi olan Neretva Vallis'in kuzey kenarında keşfedildi.
Cheyava Şelalesi, gezginin "Organikler ve Kimyasallar için Yaşanabilir Ortamların Raman ve Lüminesans ile Taranması" cihazı tarafından defalarca tarandı ve organik bileşikler içerdiği tespit edildi. Bu karbon bazlı moleküller, yaşamın yapı taşları olarak kabul edilse de biyolojik olmayan süreçlerle de oluşabilirler.
YAŞAM İÇİN GEREKLİ SUYUN İZLERİNİ İÇERİYOR
California Teknoloji Enstitüsü'nden ve Perseverance projesi ekibinden Ken Farley, "Cheyava Şelalesi, Perseverance tarafından incelenen en şaşırtıcı, en karmaşık ve potansiyel olarak en önemli kaya. Organik maddeler, mikrobik yaşamın enerji kaynağı olabilecek kimyasal reaksiyonları gösteren belirgin renkli noktalar ve yaşam için gerekli suyun izlerini içeriyor. Ancak kayanın tam olarak nasıl oluştuğunu ve yakındaki kayaların Cheyava Şelalesi'ni ne ölçüde ısıttığını keşfetmek için daha fazla çalışmamız gerekiyor" dedi.
DÜZENSİZ ŞEKİLLİ BEYAZ LEKELER TESPİT EDİLDİ
Cheyava Şelalesi'nde büyük beyaz kalsiyum sülfat damarları ve aralarında Mars'a özgü paslı kırmızımsı rengi veren hematit minerali bulunuyor. Ayrıca, leopar desenine benzeyen siyah maddelerle çevrili, düzensiz şekilli beyaz lekeler tespit edildi. Perseverance'ın "X-ışını Litokimyası için Gezegensel Enstrüman" cihazı, bu siyah halelerin hem demir hem de fosfat içerdiğini belirledi.
Queensland Üniversitesi'nden astrobiyolog David Flannery, "Bu noktalar büyük bir sürpriz. Dünya'da kayalardaki bu tür özellikler genellikle yeraltında yaşayan mikropların fosilleşmiş kalıntılarıyla ilişkilidir" dedi.
Ancak, kayada tespit edilen olivin kristalleri ile sülfatın, gezegendeki magmanın kristalleşmesiyle ve yaşanamaz sıcaklıklarda kayaya yapışarak biyolojik olmayan süreçlerle leopar desenlerini oluşturmuş olabileceği de bir olasılık olarak değerlendiriliyor. Bilim insanları, gözlemlenen izlere dair diğer olasılıkları da değerlendiriyor ve antik yaşama dair kesin bulgular için ilave araştırmaların gerekli olduğunu belirtiyor.