Necmettin Batırel: Sert düşecek

Dolar kurundaki dalgalanma devam ederken, Ekonomist Necmettin Batırel, sosyal medya hesabından "Hani kriz çıkacaktı!" başlıklı bir yazı paylaştı. İşte o yazı...

"Türkiye'de seçimsiz bir dönem başladı ve 1 Nisan'dan sonra ekonomide kriz beklentileri boşa çıktı. Açıklanan veriler umut verici görünüyor. Türkiye'nin 5 yıllık risk primi 300 puana indirildi. Mart ayında dış ticaret açığı %10.3 azalarak 7.5 milyar dolara geriledi. İhracat 22.6 milyar dolar olurken, ithalat 30.1 milyar dolar oldu. Üç aylık dış ticaret açığı ise %41.2'lik bir düşüşle 20.5 milyar dolara indi. 2024 yılının ilk çeyreğinde yıllık dış ticaret açığındaki iyileşme 14.3 milyar dolara ulaştı. İhracat, döviz girdisi sağlarken, ithalat ise döviz çıkışı anlamına gelir. Bu çıkış ile girdi arasındaki farka ise "Dış Ticaret Açığı" adı verilir.

Dış ticaret açığı, ülkemizin cari açığının ana nedenidir. Bu açığın azalmasıyla cari açık da daralır. Dışarıya olan döviz ödemelerinin azalması, Türk Lirası'nın değer kazanmasını sağlar ve Merkez Bankası'nın rezervlerinin artmasına yardımcı olur.

Yerli yatırımcıların döviz talebinde belirgin bir düşüş yaşanıyor. Merkez Bankası, döviz kurlarının aşırı gevşemesini engellemek, ihracatçılara destek olmak ve rezervlerini artırmak amacıyla piyasadan döviz alımı gerçekleştiriyor.

Turizm sezonunun güçlü geçmesiyle birlikte yaz aylarında dolar/TL paritesinde gevşeme hız kazanacak. Merkez Bankası, devalüasyonu yavaşlatarak doların Türk Lirası'na dönüşünü teşvik edecek önlemler alacak. Böylece maliyetler düşürülerek enflasyonda kalıcı bir düşüş sağlanacak. Mart ayında beklenenden daha düşük bir enflasyon rakamı açıklandı. Bunun nedeni ise kurun gerilemesinin TÜFE'nin azalmasında önemli bir rol oynamasıdır.

Bu tablo, Merkez Bankası'nın da elini rahatlattı ve yeni faiz artışına gerek kalmadı. Vatandaşlar, seçim sonrasında beklenen artışın olmamasıyla birlikte döviz satışına başladılar. Uluslararası üç dev banka olan Deutsche Bank, Goldman Sachs ve Wells Fargo'nun Türk lirasının güçleneceğine dair raporlarının ardından fon girişlerinde büyük bir artış yaşandı. Yabancı yatırımcılar, seçim öncesinde net olarak 266 milyon dolarlık hisse alımı gerçekleştirdi.

Bu alımlar, iki hafta içinde 696 milyon dolara yükseldi ve banka hisseleri adeta rağbet gördü. Hisse senedi stokları, 34 milyar doları aşarak tarihi bir zirveye ulaştı ve bu rakamın yılın ilk yarısında 40 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Borsa, tarihinin en yüksek seviyesine çıktı. Ancak ülkede bir kriz olması durumunda, yabancıların bu kadar yoğun alım yapması şaşırtıcı olabilir.

Yerli yatırımcılar, seçim haftasında 305 milyon dolarlık alım gerçekleştirdi. Ancak şirketler, 3 milyar dolarlık satış yaparak uyanık davrandılar ve kazançlı çıktılar.

Seçim öncesinde dolar 32.45 TL'ye kadar yükselmişti, ancak bugün itibarıyla 31.90 TL'ye düştü. Aslında, Merkez Bankası piyasada alıcı konumunda olmasa, doların kısa sürede 30 TL'nin altına inmesi muhtemeldir. Ancak doların aşırı zayıflaması, ithal mallarının cazibesini artıracağı için bu duruma izin verilmek istenmiyor.

Merkez Bankası rezervlerindeki erime yavaşladı. Brüt rezervler 700 milyon dolar azalarak 123.8 milyar dolara indi. Net rezervler ise 300 milyon dolarlık artışla 15.5 milyar dolara ulaştı. Yeni hedef ise düşük cari açık, düşük maliyet ve düşük enflasyon olarak belirlendi.