Salgında yüksek riskli 58 ilden biri olan Bursa’da bazı lokanta, kafe ve kıraathane esnafı kepenk kapatma noktasına geldi. Kimisi borcunu ödemek için soluğu kripto para borsasında alırken kimisi de umudunu Ramazan paketlerine bağlamış durumda.
Ramazan ayında rahat bir nefes almayı düşünen esnaf, özellikle hafta sonu getirilen sokağa çıkma kısıtlamalarından olumsuz etkileneceklerini söylüyor. Aylardır ayakta kalma mücadelesi veren işletmecilerin alınan son tedbirlere tepkisi şöyle:
“DÜŞÜNMEKTEN BIKTIK ARTIK”
Orhangazili kahvehane esnafı: “Geçen yıl 12 Mart’ta kapandık Haziran’a kadar. Haziran’da açıldıktan sonra yazın insanlarda korku devam ediyordu. O üç ay da boş geçti. Tam işler düzene girdi derken yeni bir kapanma geldi, kışı da öyle geçirdik. Yakıt, vergi, sigorta ödemeleri devam etti. Son açılmadan sonra da henüz kendimize gelemedik, bir dolu yasakla açıldı. Şimdi yine kapandık. Her şeyi vatandaşa yıkmak da olmaz. Bazı yerlerde virüs yok da bizde mi var? Adam otobüse biniyor 18 saat yolculuk yapıyor, yan yana. Bizim burada yarım saat oturması sıkıntı. Arada mahvolan küçük esnaf oldu. Pandemiden önce kaç kişi çalışıyordu buralarda şimdi üçe düştü. Sabahtan başlıyoruz, öğlen 15.00’a kadar boş boş oturuyoruz. Geriye kalan birkaç saatte bir şey kazanabilirsek kazanıyoruz. Ramazan’da da eve kim ne söyleyecek? Kendilerini kandırıyorlar, bize zulüm ediyorlar. Allah’a sığınıyoruz. Düşünmekten bıktık artık. Paket servisinin de gideri çok fazla. Kafelerdeki yiyecek menüsü sınırlı. Çorbayı, tostu paket olarak istemezler. Bizim açımızdan her türlü dezavantaj. Devlet alacağından da vazgeçmiyor, faturalar ardı ardına geliyor. İdare edeyim, esneme olsun gibi bir şey de yok. Borcu borçla bile kapatamıyorsun. Bir yıldır biz yapacağımız fedakarlığı yaptık.”
KRİPTO PARA BORSASINA GİREN DE VAR
Orhangazi’de en çok iş yapacakları dönemin Ramazan ayı olması gerektiğini söyleyen kıraathane işletmecileri borçları yüzünden kripto para borsasına girdiklerini de şöyle anlattı:
“İnsanlar da artık evde oturmaya alıştı. Durumlar kötü. İlk kapanma olduğunda insanlar yine biraz hasret kalmıştı. Şimdi insanlar da alıştı, gelmiyorlar. Ramazan’da zaten vatandaşın çay, kahve kültürü var. İnsanlar iftardan sonra sahura kadar çay içerler. En çok iş yapacağımız dönem olacaktı. Normal şartlarda Ramazan’da oturacak yer bulamazsınız. Yasaklara uyacağız, yapacak bir şey yok, Allah devletimize zeval vermesin. Tedbirlere uyulmadığı sürece daha fazla da yasak gelir. Kiramızı peşin verdiğimiz için bize çok sıkıntı olmadı, şanslıydık. Ama biz de borçlandık. Faturalar, ev ihtiyaçlarını zor hallediyoruz. Para kazanmak için alternatif yollar arıyoruz. Kripto para borsasına girdik. Oradan biraz para kazandık ki işler dönsün. İş de olmayınca boş oturuyoruz, uğraş lazım. Vaka sayılarında düşüş olsaydı Ramazan kâr edeceğimiz bir dönemdi ama tam tersi oldu."
"BORCU BORÇLA KAPATIYORUZ"
Orhangazili lokantacılar da aynı sorunların kendileri için olduğu ifade ederek, şunları söyledi:
“Allah herkese yardım etsin. Esnaf kirasını, çalışanın parasını ödemek için ne yapacağını bilmiyor. Bundan önce de paket servisi vardı. Örnek veriyorum günde ortalama 500 kişiye hitap ediyorsak paket servisinde bu 50’lere düşüyor. Bu da çarkı bile zor döndürüyor. Yine paket servisine dönüyoruz. Ramazan’da da kimsenin gelip de paket servis alacağını zannetmiyorum. Hepimiz borçlandık, borcu borçla kapatıyoruz. Bu da nereye kadar gider bilmiyorum. Bir biz değil tüm dünya aynı şeyi yaşıyor. Pandemi dönemi bir sağlık sektörüne bir de marketçilere yaradı."
"RAMAZAN PAKETİNE KALDIK"
Bir yıldan fazla bir süredir pandeminin etkileri ile zor zamanlar geçirdiklerini ifade eden bir dönerci ise özellikle personel giderleri için sıkıntı yaşayacaklarını söyledi. Ramazan ayını dört gözle beklediklerini ifade eden dönerci, “Ramazan’ın manevi atmosferi, bereketi piyasada bir canlanmanın yaşanmasına neden oluyordu. Zaten aylardır kapalıyız, giderlere yetişemiyoruz. Şimdi yeniden kısıtlamaya gidiliyor, bir ay Ramazan Ayı boyunca personelimize nasıl imkan sağlayacağız. Bizim gibi işletmelerde çalışan binlerce insan Ramazan yardım paketlerine muhtaç hale geldi. Devletimiz büyük, mutlaka bir çözüm yolu bulacaktır, ama bizim artık dayanacak gücümüz kalmadı” diye konuştu.