İrem GÜL/ Günboyu
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasının çıkmasını takiben, sahte sigortalarla emekli olmaya çalışan birçok dolandırıcı tespit edildi. Sahte işyerlerinde kayıtlı gibi gösterilen hizmetler tek tek iptal ediliyor.
Örneğin, üç yıl sahte sigorta yaptıran geçmişte yatırdığı primleri kaybediyor, emekli aylığı olarak aldığı bütün parayı faiziyle geri devlete ödüyor. Bu işyerlerinden bildirilen hizmetler emekli aylığı bağlama işlemlerinde dikkate alınmıyor. Emekli olduktan sonra sahte iş yeri tanımlaması yapıldıysa bu hizmetler geçersiz sayılıyor.
SGK'DAN SIKI TAKİP
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), kağıt üstünde sigortalı olarak gösterilen bireyler ve sahte işyerlerine karşı denetimleri yoğunlaştırırken, devlete haksız yere zarar verenleri tespit etmek için sürekli bir gözetimde bulunuyor. Gerçekleştirilen incelemeler, sahte sigorta durumunda bir dizi farklı yöntemin kullanıldığını açığa çıkardı.
Emeklilik için gün sayısını doldurmak, sigorta ve vergi teşvikinden yararlanmak, asgari işçilik uygulamasındaki barajı doldurmak için yasal olarak faaliyette görünen iş yerine gitmediği halde çalışıyor görünüyor ya da kâğıt üzerinde sigorta yapılıp çalışmadan prim yatırılıyor.
EMEKLİLİKLERİ TEK TEK İPTAL EDİLİYOR
Sahte iş yerleri açarak insanları sahte sigortalı olarak gösteren kişilere karşı sahtecilik suçundan 5 yıla kadar hapis cezası talebiyle dava açılıyor. Bu sahte iş yerlerinin vergi yükümlülükleri işverenlerden tahsil ediliyor, sahte iş yerinin faaliyet gösterdiği döneme ilişkin vergi cezaları uygulanıyor.
Yapılan soruşturmalar sonucunda, sahte sigortalılığı destekleyen, prim ödemeden sahte sigorta sağlayarak Kurumu dolandıran personel hakkında da yasal işlem başlatılıyor.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamından yararlanmak için, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlamış olmak gerekmektedir. EYT başvurularının incelenmesi sırasında, bazı çalışanların prim günleri usulsüz sigorta girişleri nedeniyle emeklilik hakları iptal ediliyor.
DÖKÜMLER BİR BİR İNCELENİYOR
SGK, gerçek çalışmaya dayanmayan yani sahte sigortalı bildirimi yaptığı tespit edilen, şüphe oluşan işyerleri için "sahte, kontrollü veya şüpheli" iş yeri tanımlaması yapıyor. Hakkında bu şekilde tanımlama yapılan işyerlerinden sigortalı bildirimi yapılmış kişilerin sigortalı hizmet dökümlerinde de bu işyerlerinden bildirilmiş olan sigortalı hizmetlerin olduğu satırların başına (S), (K), (Ş) harflerinden biri konuluyor.
Çalışanların e-devlet üzerinden hizmet dökümlerinde iş yeri kodlarını kontrol etmelerinde fayda bulunuyor. Sahte iş yeri olarak tanımlanan iş yerinin e-sigorta kullanıcı kodu, şifresi otomatik olarak askıya alınıyor. Bu işyerlerinden internet üzerinden sigortalı girişi yapılması veya prim belgesi verilmesi imkânı da ortadan kalkıyor. Asıl işverenin sahte tanımlaması kaldırılmadığı sürece alt işverenin de sahte tanımlaması kalkmıyor.
Sahte işleri tanımlaması yapılan işyerlerinden bildirilen hizmetler iptal ediliyor. Emekliliğe hak kazanılsa dahi sahte sigortalı olarak yapılan hizmet bildirimleri dikkate alınmıyor. Bu hizmetler silinmesinin ardından emekli aylığı için geçerli prim gün sayısı yeniden hesaplanıyor. Sahte sigortalar iptal edilirken, yatırılan sürenin primleri de siliniyor, emekli aylığı olarak alınan bütün para faiziyle geri alınıyor.
ÖDENEN MAAŞLAR FAİZİYLE GERİ ALINIYOR
Henüz şüpheli iş yeri kapsamında yer alıp rapor düzenlenmeyen iş yerlerinde ise hizmet süreleri silinmiyor, emeklilik işlemleri etkilenmiyor. Denetim sonucu beklenmeden emekli aylığı bağlanabiliyor. İş yerinin sahte olduğunun belirlenmesi halinde buradan bildirilen süreler mevcut hizmet sürelerinden düşülüyor. Geride kalan primler emekliliğe yeterli değilse ödenen aylıklar faiziyle alınıyor.