Zamlı alınan yeni maaşlar hesaplara yatmaya devam ederken, milyonlarca çalışan hesap kitap yapmaya başladı. Asgari ücretin üstünde maaş alanlar net ücretlerinin ne kadar olacağını merak ediyor. Pek çok çalışan AGİ ile alakalı son halin ne olduğunu araştırıyor. Yeni maaşlar nasıl hesaplanacak? AGİ düzenlemesi ve yeni maaş hesapları ile alakalı merak edilenleri Yeni Asır'dan Faruk Erdem yazdı. İşte bütün çalışanları ilgilendiren o yazı...
Asgari ücretten alınan bütün vergilerin kaldırılması sebebi ile vergilerden kaynaklanan bir ödeme yapılmayacak. Öte yandan 2022 ile eş güdümlü devlet desteklerine de zam yapıldı. 65 yaş aylığı bin 84 TL'ye, evde bakım yardımı 2 bin 354 TL'ye yükseltildi. Hem de evde yakınına bakanlar amacıyla yapılan gelir ölçütü de arttı. Buna göre eve giren vatandaş başı geliri 2.835 liradan az olanlar bu haktan yararlanabilecek. Peki asgari ücretin üstünde maaş alanların hali ne olacak? Kimler AGİ ödemesi alacak? AGİ'nin kaldırılması maaşların düşmesine neden olacak mı? Çalışanların AGİ ile alakalı merak ettiği sorular yanıtını buldu.
ŞUBAT AYI MAAŞLARI DEĞİŞTİ Mİ?
Asgari ücrete yapılan yüzde 50 oranındaki zamdan sonra vergilerin de kaldırılmasıyla ilk uygulamalar başladı. Ocak maaşını bu günden itibaren alacak olan çalışanlar vergi ödememiş olacak. Asgari ücretliler 676 liralık gider ve damga vergisinin tamamını ödemezken daha yüksek maaş alanlar yönünden bakıldığında ise 638 liralık gelir vergisinden vazgeçilmiş olacak.
Bu hususta akıllara takılan sorulardan bazılarının cevapları şöyle:
1- KİMLER VERGİ ÖDEMEYECEK?
Asgari ücret ile çalışanlar hiç vergi ödemeyecek. Böylece asgari ücretle çalışan bir işçinin 676 lirayı bulan bir vergi üstünlüğü meydana çıkacak. Vergi istisnası olmasaydı net asgari ücret 3.952 liraya düşecekti.
2- ASGARİ ÜCRETTEN FAZLA MAAŞ ALANLARDA VERGİ İSTİSNASI HESAPLAMA
Asgari ücretin üstünde maaş alanlar amacıyla da gelirlerindeki asgari ücret kadar kısım vergiden istisna tutulacak. Bu çalışanlar amacıyla de en az 638 liralık gelir vergisinden vazgeçilecek. Kalan bölüm bağlamında gelir ve damga vergisi hesaplanacak.
4- ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ (AGİ) VAR MI?
Asgari Geçim İndirimi (AGİ) gerçekten bir vergi iadesi olarak uygulanıyordu. Yani devlet alacağı gelir vergisinin bir bölümünü çalışanın eş ve medeni haline göre geri iade ediyordu. Burada 2022 senesi amacıyla en yüksek AGİ üç çocuklu eşi çalışmayan birisi amacıyla 638 lira olacaktı. Bu halde bunun tamamı iade edilecekti. Fakat asgari ücretten vergiler kaldırıldı. Dolayısıyla ortada bir vergi olmadığı amacıyla iadesi de olmayacak. Yani AGİ kaldırılmış oldu. Yüksek maaş alanlar yönünden da aynı şey geçerli. Maaş ne olursa olsun AGİ asgari ücretten hesaplandığı amacıyla vergi kalktığından onlar da AGİ almayacak. Şimdi bakıldığında gerçekten AGİ kalkmış olsa da maaşların tamamında üç çocuklu ve eşi çalışmayan yani en yüksek AGİ miktarınca vergiden vazgeçilmiş halde.
5-EMEKLİ ÇALIŞANLARIN MAAŞI NASIL HESAPLANACAK?
Emekli olarak çalışanlar da istisnadan yararlanacak.
Ancak prim kesintilerinde yapılan oranlar değişecek.
Emekli olduktan sonra asgari ücretle çalışan birinin hesabı şu şekilde yapılacak:
6-AGİ OLMASAYDI 2021'DE ASGARİ ÜCRETTEN NE KADAR VERGİ KESİLECEKTİ?
Bu soruyu, "AGİ olmasaydı, bütün çalışanların asgari ücrete kadar olan kazançlarından ne kadar vergi kesilecekti" şeklinde de sorabiliriz. AGİ olmasaydı 2021 yılındaki 3.577.50 TL'lik brüt asgari ücretten 456.13 TL gelir vergisi kesilecekti. Asgari ücretlinin eline geride bıraktığımız net ücret de 2825.90 TL yerine 2557.59 TL olacaktı.
7-AGİ YOLU İLE 2021'DE NE KADARLIK VERGİ İADESİ OLDU?
Asgari geçim indirimi yolu ile bekâr işçilere 268.31 TL, evli, eşi çalışmayan 3 çocuklu işçilere 456.13 TL vergi iadesi yapıldı. Başka bir ifadeyle evli, eşi çalışmayan 3 çocuklu işçilerden alınan verginin tamamı iade edilerek vergiden muaf tutuldu. Bekâr çalışanlar ise ödedikleri verginin yüzde 58'ini iade almış oldular.
8-NET ASGARİ ÜCRETİN İÇERİSİNDE AGİ VAR MIYDI?
2021 senesi amacıyla 2825.90 TL olarak yapılan net asgari ücretin içerisinde bekâr işçi amacıyla yapılan AGİ de yer alıyor. AGİ hariç tutulduğunda gerçek net asgari ücret 2557.59 TL tutarındadır. Başka bir ifadeyle AGİ programı olmasaydı net asgari ücret 2557.59 TL olacaktı.
9-BEKÂR ÇALIŞANLAR İLE EVLİ ÇALIŞANLAR ARASINDA ÜCRET VERGİSİNDE BİR FARK OLACAK MI?
Eski sistemde, evli, eşi çalışmayan ve 3 çocuklu çalışanların asgari ücrete kadar olan kazançlarından kesilen verginin tamamı iade edildiği amacıyla pozitif ayrımcılık uygulanıyordu. Yeni sistemde bütün çalışanların asgari ücrete kadar olan kazançları vergi dışı bırakıldığı amacıyla eşi çalışmayan ve üç çocuklu işçi ve memurlara yapılan pozitif ayrımcılık sona erdi.
10-ÇOCUKLU ÇALIŞANLAR AMACIYLA HİÇBİR ÜSTÜNLÜK OLMAYACAK MI?
Herkes amacıyla vergi kaldırıldığından, çocuklu çalışanlara vergi iadesi yolu ile bir üstünlük sağlama imkânı ortadan kalktı. Eşi çalışmayan ve çocuklu çalışanlara pozitif ayrımcılık sağlanabilmesi amacıyla hazineden "aile yardımı" ve "çocuk yardımı" şeklinde direkt olarak ödeme yapılabilir. Ancak, şu anda bu tür bir çalışma bulunmuyor.