Sayıştay’ın, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’na (TCDD) ilişkin denetim raporu kurumun adeta batırıldığını ortaya koydu. 2018 yılında öngörülenden 863 milyon lira fazla zarar eden TCDD’nin bazı yatırımlarında yeterli altyapı çalışması yapılmadan proje hazırlandığı belirtilen raporda, projelerin hedeflenenden 2 ya da 4 kat daha uzun sürelerde tamamlandığı vurgulandı. Kazalarla gündeme gelen Sincan-Ankara-Kayaş hattına ilişkin önemli tespitlere yer verilen raporda, hattın sinyalizasyon işleri tamamlanmadan faliyete açıldığına dikkat çekiliyor.
CUmhuriyet'ten Hazal Ocak'ın haberine göre, rapora göre TCDD’nin bağlı ortaklıklarındaki bütçe planlanandan yüzde 307 daha fazla saptı. Yani ortaklıklar 2018 yılında 222 milyon 337 bin liralık bir zarar yapmayı öngörürken zarar 907 milyon 79 bin TL’ye ulaştı. Çok sayıda projenin 4 katı sürede bittiği tespit edildi.
Raporda, Ankara-Sivas hızlı tren demiryolu hattına ilişkin önemli uyarılarda bulunuldu. Hattın, Kırıkkale-Yerköy kesimi altyapı inşaatı yapım işi ile ilgili olarak 2013 yılında yapılan tespitlere yer verilen raporda, projenin Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlandığı ve TCDD tarafından ihale yoluyla başka bir firmaya verilerek revize ettirildiği belirtildi. Projenin yeterli zemin sondaj çalışmaları yapılmadan hazırlandığı vurgulanan raporda, bu tür aksaklıkların tekrar etmemesi için gerekli önlemlerin alınmasının sağlanması amacıyla tüm iş ve işlemlerin Ulaştırma Bakanlığı’nca incelenmesi ve gerekirse soruşturulması önerildiği anımsatıldı. Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürütülen incelemenin de devam ettiği belirtildi.
Raporda, TCDD Genel Müdürlüğü’nün 2018 yılı yatırımlarının proje tutarının 99.7 milyar lira olduğu ve 7.5 milyar lira ödenek ayrıldığı, 2019 yılı yatırımlarının proje tutarının ise 125.1 milyar lira olduğu ve 3.9 milyar lira ödenek programlandığı tespitine yer verilerek “Çok sayıda projenin sözleşmelerinde öngörülen sürenin yaklaşık 2 veya 4 katı sürede tamamlanması veya tasfiye edilmesi beklendiğinden, ihalesi yapılıp sözleşmesi imzalanan ancak yatırım programında yeterli ödenek ayrılmayan projelerin öncelik sıralaması belirlenerek Kalkınma Planı ve orta vadeli Program çerçevesinde tamamlatılması, sözleşmesi imzalanıp yer teslim yapılan ve işe başlanılan ancak yeterli ödenek ayrılamayacak projelerde ise yapıların ve kısımlarının dış etkilerden olumsuz etkilenmeyecek şekilde çalışmaların yürütülmesi gerekmektedir” denildi.
‘31 ARALIK 2019’A KADAR TAMAMLAYIN’
Raporda, Sincan-Ankara-Kayaş Hattının Yeniden İnşa Edilmesi (Başkentray) Projesi’ne ilişkin önemli tespitlerde bulunuldu. Ankara-Sincan hattının Mayıs 2017, Ankara-Kayaş hattının ise Ağustos 2017 tarihinde tamamlanması gerekirken iş programına uygun olarak çalışma yürütülmediği vurgulanan raporda, “Sözleşmeye göre altyapı, üstyapı, altyapı aktarımları, elektrifikasyon ve sinyalizasyon ve telekomünikasyon tesisleri işlerinin, Ankara-Sincan hattında 450 gün içerisinde bitirilmesi gerekirken 820 gün süre uzatımı verildiği, Ankara-Kayaş hattında ise 540 gün içerisinde bitirilmesi gerekirken 730 gün süre uzatımı verildiği” belirtildi. Çalışmalar sürerken 12 Nisan 2018 tarihinden itibaren hattın tren işletmeciliğine açıldığı ve yalnız gece çalışması yapılmaya başlandığı belirtilen raporda, “Ankara-Sincan arası sinyalizasyon çalışmalarının gece 3 saatlik çalışma ile tamamlanması mümkün görülmemektedir” denildi. Raporda, hattaki çalışmaların 31 Aralık 2019’a kadar tamamlanması gerektiği belirtildi.
BEDELSİZ KULLANILAN ARSA
Raporda TCDD’ye ait Mersin Limanı içinde yer alan ancak liman kapsamında olmayan 12 bin 40 metrekare büyüklüğündeki arsanın da 2007 yılından bugüne kadar bedelsiz olarak kullanıldığı belirtildi. Bu arsanın TCDD tarafından işletilmesi gerektiği vurgulanan raporda kira bedelinin geriye dönük hesaplanarak işletici firmadan tahsil edilmesi gerektiğine dikkat çekildi. Raporda, TCDD’nin kredi borçlarını ödeyemediği, faiz işleyen ve kur fakları nedeniyle her yıl artan borçlara acilen çözüm bulunması gerektiği vurgulandı.