Günlük vaka sayısının salgının başından bu yana görülen en yüksek seviyelere ulaşması, en çok turizm sektörünü endişelendiriyor. 2020’yi kayıp yıl olarak geçiren sektörde umutlar 2021’e ertelenmişti. Yılın başında Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy sektöre umut vermiş ve bu yıl turizmin “V” şeklinde toparlanacağını iddia etmişti. Bakan Ersoy’un 13 Ocak’ta yaptığı açıklama şu şekildeydi; “Mart ayında 2 binli rakamlara, nisan ayında binli rakamlara inmeyi bekliyoruz. O nedenle nisan ayında Türkiye’de sezonun açılacağını düşünüyoruz. Turizmde bir ‘V’ çıkışla, 2020’ye göre yüzde 100’lük bir büyümeyle 31 milyonluk turist sayısını geçeceğimizi, gelir rakamı olarak ta 23.3 milyar doları geçeceğimizi umuyoruz.”
"60 BİNİN ÜZERİNE ÇIKTIĞI GÜNLER OLDU"
Nisan ayında binli sayıların görüleceği öngörüsü tümüyle çökerken, günlük vaka sayısının 60 binin üzerine çıktığı günler görüldü. Turizmci ise haklı olarak tedirgin. Madalyonun bir yüzünde alım gücünü tümüyle yitiren yerli turistler bulunurken diğer yüzünde diplomatik krizlerin derinleştirdiği yabancı turist sorunu var.
Türkiye’ye en çok turist gönderen ülkelerin başında Rusya ve Almanya olması, turizmcinin gözünü bu iki ülkeye çeviriyor. Ancak Karadeniz’de yaşanan krizde Türkiye’nin Rusya’nın karşısında ABD’nin yanında saf tutması Rusya’yla ipleri geriyor. Son olarak Rusya, 1 Haziran’a kadar Türkiye’ye yapılan charter seferlerini iptal etmişti. İptalin gerekçesi Türkiye’de artan vaka sayıları olsa da kararda Ukrayna krizinde Türkiye’nin tavrının da etkili olduğu söyleniyor. Öte yandan kararın 1 Ağustos’a kadar uzayacağına ilişkin haberler de dile getirilmeye başlandı. Son olarak Türkiye’ye yoğun şekilde charter uçuşlar yapan Rus hava yolu şirketlerinden S7 Airlines ile ilgili dikkat çeken bir iddia ortaya atıldı. Rus turizm haber portalı TourDom adlı site, S7 Airlines’ın 1 Ağustos’a kadarki Türkiye uçuşlarını iptal etmeye başladığını ileri sürdü. Konuyla ilgili olarak S7 Airlines’tan acentelere bilgi gitmeye başladığı ifade edilen haberde, söz konusu gelişmenin 25 Haziran tarihli bir uçuşun iptal edilmesiyle ortaya çıktığı
belirtildi.
EN BÜYÜK KRİZ RUSYA’DAN KAYNAKLANIYOR
Artan vakaları gerekçe olarak sunan Rusya, Türkiye’ye turist göndermiyor ama arka planda Karadeniz’deki ABD-Rusya gerilimi yatıyor. 2020’yi ölü yıl olarak geçiren turizm sektörü, 2021’i de çöpe atmaya hazırlanırken, sektörün borçları 1 yılda yüzde 43 artmış durumda. Turizm sezonunun nisan ayında açılacağı söylenen işletmeciler için umutlar suya düşmüş durumda. En büyük yük sektörün emekçilerinde.
TURİZM SEKTÖRÜNE BORÇ ARTIYOR
Turizm sektörünün bankalara olan kredi borcu 2019 sonunda 95,6 milyar lirayken, 2020 sonunda bu tutar 136,4 milyar liraya yükseldi. Artış yüzde 43. Turizm sektöründe 2019’da 1 milyon 701 bin kişi istihdam edilirken bu sayı 2020’de 1 milyon 377 bine geriledi. Azalış yüzde 19.
ÜLKE EKONOMİSİNE 20 MİLYAR DOLAR ZARARI OLABİLİR
Turizm ithalata bağımlı olmayan yapısı sayesinde ülkeye net döviz getirisi en yüksek sektör. Ekonominin sıcak para ihtiyacını karşıması nedeniyle de çok önemli. Üstelik sektöre bağlı onlarca kalem üretime de katkı sunuyor. 2019’da 34,5 milyar dolarla rekor kıran turizm geliri geçen yıl 12,1 milyar dolara gerilemişti. Pandeminin turizme maliyeti 20 milyar dolar oldu. Ancak bu yıl turizmcilerin bir krize daha dayanacak gücü kalmadı.
TURİZMİN BAŞKENTİNE DERİN BİR ENDİŞE HAKİM
Yabancı turistlerin en yoğun olarak tercih ettiği turizm lokasyonlarının başında Antalya geliyor. Bu nedenle turizmin başkenti olan bu kent, 2020’de en çok zorlanan kentlerin başında gelmişti. Kentin turizmcilerine can suyunu veren ülkenin Rusya olması ise tabloyu daha ağır hale getiriyor. 2019’da rekor kıran Rusya’dan gelen turist sayısı o yıl ilk kez 7 milyonun üzerine çıkmıştı. Ancak Rusya’nın diplomatik krizlerde turist kozunu sert şekilde uygulayabildiğini daha önce 2016 deneyimi göstermişti. Nitekim Rusya ile Türkiye arasında yaşanan uçak krizi nedeniyle 2016’da Rusya’dan gelen turist sayısı 870 bine kadar gerilemişti. 2021’de de benzer bir kriz senaryosu kendisini gösterdi. Ancak bu sefer Antalyalı turizmcilerin dayanma gücü daha az.
Çünkü 2016’ya kıyasla hem çok daha fazla borçlular, hem yerli turist desteğinden mahrumlar, hem de 2020 yılında da derin bir pandemi krizi yaşadılar. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre kentteki turizm işletmelerinin bankalara olan borcu 2020 yılı sonu itibariyle 52 milyar 873 milyon TL’ye dayanmış durumda. Son yıllardaki artış ise dikkat çekici boyutlara ulaşmış durumda. Uçak krizinin turizme darbe vurduğu yıl olan 2016 sonunda Antalyalı turizmcilerin bankalara borcu 14 milyar 695 milyon TL’yken o günden bu yana borcun artış oranı yüzde 259. Antalyalı turizmcilerin bankalara borcunun 2019 yılı sonunda 35 milyar 464 milyon TL olduğu düşünülürse, turizmin “ölü yılı” olan 2020’de bile borç artışı yüzde 46. Diğer illerle kıyaslandığında da Antalya özellikle öne çıkıyor.
Çünkü turizm sektörünün en çok borcunun bulunduğu il de Antalya. Sektörün 2020 yılı sonunda toplam 136,4 milyar lira banka borcu olduğu düşünülürse turizmcilerin her 100 liralık borcunun 39 lirası Antalyalı işletmecilerin sırtında. Üstelik Antalya’nın turizm sektörünün banka borçları içindeki payı her geçen yıl artıyor.
ÇİFTÇİ DE ETKİLENİYOR
Antalya bir yandan turizmin bir yandan da seracılığın başkenti. Kentin tarım ürünlerine dönük talebi oteller ve ihracatçılar yaratıyor. Bu haliyle hem turizm sektöründe yaşanacak durgunluk kentin tarım başta olmak üzere diğer sektörlerini de olumsuz etkiliyor.