Paraların metal ve kâğıt maliyetlerini hesaplayan CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım’ın hesabına göre; 1 kuruşun metal maliyeti 0,96 kuruşa, 5 kuruşun metal maliyeti 1,03 TL''ye, 10 kuruşun metal maliyeti 1,12 TL''ye, 25 kuruşun metal maliyeti 1,42 TL''ye, 50 kuruşun metal maliyeti 2,42 TL''ye ve 1 liranın metal maliyeti 2,92 TL''ye yükseldi.
Yalım, konuya ilişkin bugün yaptığı yazılı açıklamada, 50 kuruşluk madeni paranın maliyetinin 66 kuruştan 2 lira 42 kuruşa çıktığını bildirdi. Yalım, bu yükselişte, Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesi nedeniyle nikelin ton fiyatının Londra Metal Borsası’nda 45 bin dolara çıkmasının etkili olduğu kaydetti. Yalım, bu rakamın, gümrük vergisi, KDV, ithalatçı, dağıtıcı ile bayi karları toplanarak elde edildiğini belirtti.
YANITSIZ KALDI
Paraların maliyeti ile ilgili Yalım, Merkez Bankası’na (MB) bazı sorular sorduğunu açıkladı.
Yönelttiği sorulardan bir cevap alamadığını belirten Yalım, MB Darphane Genel Müdürlüğü’nden “Söz konusu başvuruya, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun ''Madde 23- Kanunlarda ticari sır olarak nitelenen bilgi veya belgeler ile kurum ve kuruluşlar tarafından gerçek veya tüzel kişilerden gizli kalması kaydıyla sağlanan ticari ve mali bilgiler bu kanun kapsamı dışındadır'' hükmü çerçevesinde cevap verilmemektedir” yanıtını aldığını söyledi.
Yalım, kağıt paraların maliyetlerini şöyle açıkladı:
“Bununla ilgili çok fazla bir veri yok. Bu paraların imalatı ve kâğıt fiyatları tüm dünyada bir sır gibi saklanıyor. Kağıt paralar normal kağıttan değil, özel bir pamuk ve keten karışımından üretilir. Pamuk, keten ve diğer bazı özel kimyasalın karışmasıyla elde edilen para kağıdı, her insanın eline aldığında hissettiği ve bu histen büyük keyif aldığı özel bir yapıya sahiptir. Kağıt paraların kağıtlarının maliyetlerini bir şekilde öğrendim. Tedavüldeki en küçük kağıt para olan 5 Türk lirası kağıdının maliyeti 0,30 sterlin, 10 Türk lirasının 0,35 sterlin, 20 Türk lirasının ve 50 Türk lirasının 0,43 sterlin, 100 Türk lirasının 0,52 sterlin, 200 Türk lirasının ise 0,61 sterlin değerinde sonuçları ortaya çıkıyor. Sadece kağıtlarının maliyeti, basım ve mürekkep maliyetleri ise oldukça pahalı. Bunlar da paraların değerine, büyüklüğüne ve renklerine göre değişiklikler gösteriyor. Ben, yine basım, matbaa, işçilik ve elektrik giderlerini ayrı tutarak sadece kağıt maliyetine göre hesapladım. Sterlin son günlerde yaklaşık 20,00 TL’den işlem görmektedir.
Buna göre; 5 Türk lirasının kağıdı 0,30 sterlin, TL cinsinden değeri 6 lira; 10 Türk lirasının kağıdı 0,35 sterlin, TL cinsinden değeri 7 lira; 20 Türk lirası ve 50 Türk lirasının kağıtları 0,43 sterlin, TL cinsinden değeri 8 lira 60 kuruş; 100 Türk lirasının kağıdı 0,52 sterlin, TL cinsinden 10 lira 40 kuruş; 200 Türk lirasının kağıdı 0,57 sterlin, TL cinsinden değeri 11 lira 40 kuruşa mal olmaktadır.” (ANKA)