Geçtiğimiz hafta Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 'maymun çiçeği' olarak bilinen 'mpox' hastalığının vaka sayılarında son iki ayda büyük bir artış yaşandığını ve dünya genelinde 90 binden fazla vakanın tespit edildiğini, 156 kişinin ise hastalık nedeniyle hayatını kaybettiğini açıklamıştı.
DSÖ ULUSLARARASI ACİL DURUM İLAN ETTİ
Yeni varyantın Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden komşu ülkelere yayıldığı haberleri üzerine DSÖ, Afrika’da uluslararası acil durum ilan etti.
BU BELİRTİLERE DİKKAT
Prof. Dr. Ceyhan, hastalığın ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın vücut ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve ciltte lezyonlar gibi belirtilerle kendini gösterdiğini, DSÖ'nün 2022 yılında da benzer bir uyarıda bulunduğunu belirtti. "Bu durum, Afrika'da başlayıp Avrupa’ya ve hatta İstanbul'da bir vakanın raporlandığı bir yayılım süreci yaşamıştı. Bu durum bir süre devam ettikten sonra kontrol altına alındı" dedi.
'HASTALIĞIN BULAŞMA RİSKİ HERKESİ KAPSIYOR'
Prof. Dr. Ceyhan, 2022 yılındaki salgında görülen virüs tipinin 'tip 2' olarak adlandırılan, daha hafif seyirli ve ölüm oranı düşük bir tür olduğunu, ancak bu tipin deri üzerinde yaygın içi dolu keseciklere neden olarak tipik bir çiçek hastalığı görünümü oluşturduğunu ifade etti.
"2022'de hastaların %97'si homoseksüel erkeklerdi. Bu nedenle, Türkiye'de bu durumun ciddi bir risk oluşturmayacağı düşünülüyordu. 2023 sonbaharına kadar da ciddi bir sorun olmadı. Ekim 2023'te Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 'tip 1' olarak adlandırılan, daha tehlikeli ve ölümcül olan, yaklaşık %4 ölüm oranıyla sonuçlanan ve daha hızlı yayılan bir varyantın ortaya çıktığı rapor edildi. Birkaç ay içinde, Avrupa ve Amerika gibi birçok ülkeye yayıldı. DSÖ, Temmuz ayında vakaların artış hızının giderek arttığını belirterek alarm seviyesini yükseltti. Amerika’da vakaların artışı üzerine seyahat risk derecesi de yükseltildi. Şu anda tüm dünyada bu hastalığa karşı bir korku mevcut. Çünkü bu yeni salgın, homoseksüel erkeklerle sınırlı kalmayıp herkese bulaşabiliyor. Yakın temas, örneğin el teması veya hastanın kullandığı ve değiştirilmemiş yatak çarşafları gibi yollarla kolaylıkla bulaşan bir hastalık olarak karşımıza çıkıyor. Ortak kullanılan havlu, yatak çarşafı gibi eşyalar da bulaşma riskini artırıyor. Belirgin bir tedavi yöntemi de henüz bulunmuyor" şeklinde konuştu.
'YAVAŞ YAVAŞ ARTAN TEHLİKE POTANSİYELİ VAR'
Prof. Dr. Ceyhan, Türkiye'nin önemli bir seyahat merkezi olduğunu vurgulayarak, "Türkiye, özellikle İstanbul, Afrika'dan gelenler için önemli bir destinasyon. İstanbul’dan Avrupa ve ABD’ye çok sayıda transfer oluyor ve birçok Afrikalı vatandaş da Türkiye'de kalıyor. Hastalık, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile sınırlı kalmayıp çevre ülkelere de yayıldı. Gine ve Nijerya gibi ülkelerde de vakalar görülmeye başlandı. Şu anda yayılma devam ediyor ve DSÖ bu nedenle alarmda. Özellikle Afrika'dan gelenler ve oraya gidecek olanlar için önlemler alınıyor. Eğer vaka sayısında artış varsa, bu salgındır. Birden fazla kıtaya yayılması durumunda ise pandemiden söz edilir. Bu hastalık solunum yoluyla bulaşmadığı için grip veya koronavirüs gibi pandemilerde olduğu gibi hızlı bir yayılım söz konusu değil; ancak vaka sayısının yavaş yavaş artması dünya için bir tehdit oluşturabilir" dedi.
'DSÖ ALARM SEVİYESİNİ ARTTIRDI'
Her ülke gibi Türkiye’nin de dikkatli olması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Ceyhan, "Aslında tüm hastalıklar için aktif izlem yapmamız gerekiyor. Şu anda COVID-19 için bile aktif bir izleme çalışması yürütülmüyor. DSÖ, alarm seviyesini bir derece yükseltti ve bu, bir acil durum anlamına geliyor. Maymun çiçeği hastalığı, dünya için acil bir risk teşkil ediyor. Her Afrika’dan gelene veya Afrika’ya gidecek olan kişilere en azından bir muayene ve tarama yapılmalı. Şu an için bir aşı uygulamamız yok; ancak Afrika’ya sıkça seyahat eden iş insanları ve Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları gibi risk grupları için belli miktarda aşı temin edilmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Maymun çiçeği varyantına karşı alınacak önlemler konusunda Prof. Dr. Ceyhan, "Özellikle el hijyenine dikkat etmek gerekiyor. Eğer su çiçeğine benzer kabarcıklar varsa veya Afrika'ya seyahat etmiş biriyle temas şüphesi varsa, mutlaka bir doktora başvurulmalıdır" dedi.
İLETİŞİM BAŞKANLIĞI: TÜRKİYE’DE VAKA TESPİT EDİLMEDİ
Öte yandan, İletişim Başkanlığı’nın yaptığı açıklamada, "DSÖ, Afrika’da görülen maymun çiçeği varyantı nedeniyle uluslararası acil durum ilan edilmesini gündeme getirdi. Türkiye’de bu yıl içinde herhangi bir maymun çiçeği vakası tespit edilmemiştir. Sağlık Bakanlığı, olası tüm hastalık ve virüsler için gerekli önlem ve hazırlık çalışmalarını titizlikle yürütmektedir" ifadelerine yer verildi.