Kademeli normalleşmede beklediği açılış kararını alamayan, salgın boyunca kapanma süreçlerinin yükünü desteksiz olarak taşımaya çalışan yeme içme sektöründe, 4 işletmeden 1'i iflas noktasında. 2019 yılında 135 milyar TL'lik ciro elde eden sektörün 17 Mayıs itibarıyla ciro kaybı kümülatif olarak 53.1 milyar TL'ye ulaşmış durumda. Sözcü'den Sayime Başçı'nın haberine göre, sektörle birlikte büyük bir gelir kaybı yaşayan çalışanların esas geçim kaynağı olan bahşişlerinde de 4.2 milyar TL'lik bir kayıp söz konusu.
Sektörün1 Haziran itibarıyla açılması durumunda yılın ikinci yarısına 58 milyar TL'lik bir ciro kaybı ile başlaması tahmin edilirken, Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği Başkanı Kaya Demirer, hemen bugün ilan edilecek bir açılış kararının sektöre can suyu olacağını vurguladı. “Halen 1 Haziran'dan sonrası için önümüzde net bir tablo yok. Bu da sektörü daha da içinden çıkılmaz bir duruma sürüklüyor” ifadelerini kullanan Demirer, sadece yüzde 5'lik paket servis geliri ile sektörün ilerlemesinin mümkün olmadığının altını çizdi. Demirer 1 Haziran'a kadar açıklanan kademeli geçişte halk sağlığı uzmanlarının da önemle altını çizdiği ve bulaşın en yoğun olduğu toplu taşıma, fabrikalar ile AVM'lerin açık olacağına dikkat çekti.
GEL- AL KURTULUŞ DEĞİL
Sektörün 18 Mayıs'tan itibaren kademeli bir açılış beklentisine girdiğini ve personellerini toplamaya başladığını anlatan Demirer şöyle devam etti: “Ön tedarik siparişleri oluşturulmuştu. Sektörde sadece gel-al ve paket hizmetinin verilebilecek olması işimizin bir alternatifi ya da kurtuluşu değildir ve toplam sektör cirosunun %5'ini geçmemektedir. Bugüne kadar verilen kısmi destekler sektörümüzün ayakta kalması için çok zayıf kaldı. Zaten yaptığımız araştırmalar sektöre yatırım yapmış işletmelerin %25'inin iflas sürecinde olduğu yönünde.” Sektör icra ve iflasların durdurulmasını bekliyor.
DEVLETTEN BEKLENEN DESTEKLER
■ Karşılığı olmayan çeklerin ödenmemesi hakkındaki kanunun 30 Temmuz'a kadar uzatılması,
■ İcra ve iflasların çıkarılacak bir kanun ile 30 Temmuz'a kadar durdurulması,
■ Yeniden yapılandırmaya başvurmuş fakat zorunlu olan ilk 2 ödemeyi yapma imkanı bulamayan işletmelere eylül ayından itibaren ödeme imkanı verilmesi,
■ Personel sayısında azalma yapmaması şartı ile işletmelerden SGK ve İşveren primleri alınmaması,
■ Düşük faizli uzun vadeli KGF kredisi verilmesi.