Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Tuncay Sandıkçı, oyunlardaki kontrolsüzlüğün tehlikelerine dikkat çekerek, “Eğer oyunlar sınırlama veya yaş gruplarına göre düzenleme olmaksızın oynanmaya devam ederse, çocuklar bu oyunların içine çok fazla dalabilir.
Özellikle uygunsuz cinsel içeriklere maruz kalan çocuklar, yaşlarına uygun olmayan tepkiler geliştirebilirler. Bu tür içerikler, çocukların ruh sağlığında olumsuz etkiler yaratabilir; örneğin uyku bozuklukları, sinirlilik, ve kaygı artışı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Ayrıca, siber zorbalık eğilimleri de görülebilir. Daha zayıf görünen akranlarına karşı saldırgan davranışlar sergileyebilirler. Aileler, çocuklarına bu kararı basit ve anlaşılır bir şekilde açıklamalı. Bu tür engellemelerin, çocuklar üzerinde büyük yaralar açacağını düşünmüyorum” diye belirtti.
Adana Cumhuriyet Başsavcılığı Bilişim Suçları bürosu, çocuk istismarına yol açabilecek içerikler barındırdığı tespit edilen Roblox'un yasaklanması talebinde bulunmuştu. Bu talep üzerine Bilgi İletişim ve Teknoloji Kurumu (BTK), 7 Ağustos Çarşamba günü, platforma erişimin engellendiğini duyurdu.
Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üsküdar Otizm Merkezi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Tuncay Sandıkçı, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Roblox oyunu, içeriği ve süreci açısından hiçbir erişim engeli veya kısıtlama uygulanmadan devam ederse, tehlike oluşturabilir. Özellikle hassas çocuklar için kaygı, sosyal ilişkilerde zorluk, dürtü kontrol sorunları ve dikkat dağınıklığı gibi problemlere yol açabilir” ifadelerini kullandı.
OYUNLARIN BASİT YAPISI DAHA FAZLA İLGİ ÇEKİYOR
Dr. Tuncay Sandıkçı, “Oyunlar dediğimizde, çocukların fiziksel olarak bir arada bulunarak duyularına hitap ettiği, sosyal becerilerini geliştirdiği, akıl yürütme becerilerini kullandıkları, duygusal gelişimlerinin önemli bir parçası olan aktiviteler aklımıza gelir. Ancak, dijital oyunların klasik oyunların etkilerini tamamen yansıttığını söylemek zor. Belki de bu nedenle dijital oyunlara 'oyun' demek, biraz tartışmalı olabilir. Bu oyunlar, klasik oyunların olumlu etkilerini tam anlamıyla sağlamıyor. Bu da demek değildir ki dijital oyunlar tamamen kötü veya oynanmaması gereken oyunlar. Roblox gibi oyunlar, basit yapısı ve düşük piksel kalitesi nedeniyle çocukların ilgisini daha kolay çekebiliyor. Ancak bu oyunların hangi yaş aralığında oynandığı, nasıl ve ne kadar süre oynandığı önemli sorunlara yol açabilir. Eğer yaş sınırlamaları aşılırsa veya oyun süreleri kontrolsüz bir şekilde uzatılırsa, çocuklarda problemli oyun oynama alışkanlığı gelişebilir” dedi.
OYUN SÜRELERİ YAŞA UYGUN ŞEKİLDE BELİRLENMELİ
Dr. Sandıkçı, ailelerin internet kullanımı ve internette oyun oynama konusunda genel bilgi sahibi olmalarının önemli olduğunu vurgulayarak, “Edindikleri bilgileri çocuklarına uygun bir şekilde aktarmaları son derece önemli. Çok katı, yasaklayıcı veya tamamen kısıtlayıcı bir tutumdan ziyade, belirli kurallar çerçevesinde oyun oynanmasına izin verilmelidir. Çocuklara internetin de bir dünya olduğunu, o dünyanın kurallarının da yaşadığımız dünyanın kurallarına benzerlik gösterdiğini, orada oynayarak kendilerini geliştirebileceklerini anlatmak gerekir. Belirli kurallar çerçevesinde oynamalarına izin vermek gerekir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2 yaşına kadar hiçbir çocuğun ekran kullanmasına izin verilmemesi gerektiğini, 2-5 yaş arası için ise günlük en fazla bir saate kadar ekran kullanım süresinin uygun olduğunu belirtiyor. 5-9 yaş arası için 1-1.5 saat, 9-12 yaş arası için ise 1.5-2 saat arasında ekran kullanımına izin verilebilir. 12 yaşından sonra ise bu süre daha fazla uzayabilir. Bu sürelere dikkat etmek önemlidir. Bu süreler aşıldığında, çocuklar kendilerini tamamen bu dünyaya kaptırdıklarında, dikkat fonksiyonları ve duygusal durumlarında zorluklar yaşayabilirler. Aşırı kilo alımı, yeme bozuklukları ve uyku sorunları da kendini gösterebilir” diye açıkladı.
UYGUNSUZ İÇERİKLER RUHSAL SORUNLARA YOL AÇAR
Dr. Sandıkçı, “Roblox gibi oyunlarda, süreler aşıldığında ve çocuklar artık kontrolü kaybetmiş gibi hissediyorsa, oynadıkları oyun miktarı yetersiz gelmeye başlıyorsa, bu çocuklar için problemli oyun oynama durumu gelişir. Çevrimiçi oyunlarda, özellikle etkileşimin olduğu, yazışmaların ve konuşmaların gerçekleştiği oyunlarda arka plan tehlikeli olabilir. Bu tür içeriklere maruz kalan çocuklar, sinirlilik, kaygı ve uyku sorunları yaşayabilirler. Uygunsuz materyallerle karşılaşmaları, onların dünyasında fazla gelebilir ve ruhsal zorlanmalara yol açabilir. Bu tür oyunlardaki uygunsuz materyallerin başında cinsel içerikler gelir. Çocuklar, yaşlarına uygun olmayan içeriklerle karşılaştıklarında, merak etmelerine rağmen uzak durmak onları kaygılandırabilir. Ayrıca, oyunlarda siber zorbalık da önemli bir sorundur. Oyunda yeterince başarılı olamamak, karakterinin güzel olmaması ya da becerememesi nedeniyle diğer çocuklar tarafından baskı görebilirler. Daha zayıf gördükleri akranlarına karşı saldırgan davranışlar sergileyebilirler. Bu da ruh sağlığı sorunlarına neden olabilir” diye konuştu.
AİLELER ÇOCUKLARINA ENGELLEME KARARININ GEREKÇESİNİ AÇIKLAMALI
Erişim engeline bazı çocuklar ve aileler tarafından tepki gösterildiğini belirten Dr. Sandıkçı, “Bu konuda bir engel kararı alındı. Aileler, bu kararın nedenlerini çocuklarına basit ve anlaşılır bir şekilde anlatabilirler. Onlara, hangi içeriklerin sakıncalı olduğunu ve nedenlerini açıklayabilirler. Başka alternatifler sunarak, çocukların internet veya oyunlar üzerinden ruhsal ihtiyaçlarını karşılamadan vakit geçirmeleri sağlanabilir. Bu tür engellemelerin çocuklar üzerinde büyük yaralar açmayacağını düşünüyorum. Eğer oyunlar, herhangi bir kısıtlama ve düzenleme olmadan devam ederse, çocuklar bu oyunlara daha fazla kendilerini kaptırabilirler. Bu süreç, ebeveynlerin farkında olmadan ilerleyebilir. Etkileşim içinde bulunan herkesin belirli bir etkileşim ihtiyacı vardır. Uygunsuz cinsel içeriklerle karşılaşan çocuklar, yaşlarına uygun olmayan tepkiler verebilirler. Bu durum, çocukların gelişimi için olumsuz sonuçlar doğurur ve sağlık sorunlarına yol açabilir” ifadelerini kullandı.
