Uzunhan, aşırı ekran süresinin çocuklarda dikkat, hafıza ve dil becerileri gibi bilişsel alanlarda olumsuz etkiler yaratabileceğini belirtiyor.
Ayrıca, uyumadan önce teknoloji kullanmanın uyku kalitesini ve miktarını düşürdüğüne ve bu durumun sağlık üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabileceğine dair araştırmalar olduğunu ifade ediyor. Teknoloji kullanımının artmasıyla birlikte çocuklarda kaygı ve depresyon seviyelerinin de yükseldiğine dikkat çekiyor.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olan Doç. Dr. Tuğçe Aksu Uzunhan, çocukların ekran kullanımının etkilerini değerlendirerek, ebeveynlerin bu konuda alması gereken önlemleri vurguluyor. Ebeveynlerin, ekran süresi ile ilgili kesin sınırlar koyarak, sağlıklı alışkanlıklar geliştirerek, aktif oyunları ve okumayı teşvik ederek örnek olmaları gerektiğini öneriyor.
Teknolojinin çeşitli alanlarda yaygınlaşmasıyla birlikte çocukların ekran başında daha fazla zaman geçirdiğini belirten Uzunhan, dijital cihazların erişilebilirliği ve ilgi çekici içeriklerin bolluğunun çocuklar arasında ekran süresinde önemli bir artışa neden olduğunu ifade ediyor.
Çocukları teknolojiye yönlendiren faktörleri de açıklayan Uzunhan, çocukların teknolojiye olan ilgisini artıran çeşitli unsurları şöyle sıralıyor:
Anlık Tatmin: Teknoloji, oyunlar, sosyal medya veya yayın platformları aracılığıyla anında ödüller ve tatmin sağlar. Bu hızlı geri bildirim, çocuklar için güçlü bir çekim oluşturarak ekran başından ayrılmalarını zorlaştırabilir.
Akran Baskısı: Birçok çocuk, arkadaşlarının yaptığı gibi teknolojiyi aşırı kullanma gereği hissediyor. En son trendleri veya çevrimiçi sosyal etkileşimleri kaçırma korkusu bunaltıcı olabilir.
Eğitim Talepleri: Teknolojinin eğitime entegre edilmesiyle çocuklar, ekran süresi gerektiren ödevler yapmaktadır. Bu durum, eğitim amaçlı ve eğlence amaçlı ekran kullanımı arasındaki çizgiyi bulanıklaştırmaktadır.
Ebeveyn Etkisi: Ebeveynler de sıklıkla dijital ortamlarda vakit geçiriyor. Çocuklar, ebeveynlerinin davranışlarını taklit etme eğiliminde olduğundan, bu durum aile içinde uzun ekran sürelerine yol açabiliyor.
Aşırı ekran süresinin beyin sağlığı üzerindeki etkilerine değinen Uzunhan, çocuklarda dikkat, hafıza ve dil gelişimini olumsuz etkilediğini belirtiyor. Araştırmalar, uyumadan önce teknoloji kullanımının uyku kalitesini düşürdüğünü ve sağlık üzerinde olumsuz etkiler yarattığını gösteriyor. Teknolojiyle geçirilen süre arttıkça, gençlerde kaygı ve depresyon seviyelerinin de arttığı uyarısında bulunuyor.
Uzunhan, aşırı ekran süresinin sadece beyin sağlığını değil, aynı zamanda obezite, kötü postür ve göz sağlığı gibi diğer sağlık sorunlarına da yol açabileceğini belirtiyor. Sürekli teknolojiyi kullanma imkanı olan çocukların, hayal gücünü geliştiren oyunlardan uzaklaştığını ve zihinsel gelişime katkıda bulunan oyunlara ilgi duymadıklarını ifade ediyor.
Ebeveynlere düşen görevleri vurgulayan Uzunhan, teknoloji kullanımının kısıtlanması konusunda şu önerilerde bulunuyor:
Sınırlar Oluşturun: Ekran kullanımı ile ilgili net sınırlar koyun ve bu konuda kararlı olun. Ekran zamanını bir ödül olarak kullanmayın ve koşullu sevginin aracı yapmayın.
Sağlıklı Alışkanlıklara Örnek Olun: Sağlıklı ekran zamanı alışkanlıklarını benimseyin ve ekran dışı etkinlikleri çocuklarınızla birlikte yapın. Yürüyüşler, park gezileri ve ev işlerini birlikte yapmak faydalıdır. Çocuğunuzun seveceği kitapları yanınızda bulundurun, böylece bekleme durumlarında telefon yerine kitaplara yönelebilirler.
Aktif Oyunu Teşvik Edin: Çocuğunuzu fiziksel aktiviteye veya yaratıcı oyunlara dahil edin. Spor, dans, sanat ve müzik gibi etkinliklere katılımını sağlayın.
Okumayı Teşvik Edin: Okumak, çocuğun bilişsel becerilerini ve öğrenme isteğini artırabilecek önemli bir ekransız aktivitedir.
