1980 yılında yeryüzünden silinmişti, ancak şimdi bu salgın yeniden endişe yaratıyor. Ölü bedenlerden tekrar yayılma riski olabilir mi?
ESKİ MUMYALAR ÜZERİNDEKİ İZLER
Dünyanın en eski medeniyetlerinden biri olan Antik Mısırlılar, çeşitli hastalıklarla mücadele etmişlerdi. Araştırmalar, çiçek hastalığı, tüberküloz ve cüzzam gibi birçok bulaşıcı hastalığa yakalandıklarını ortaya koyuyor. Örneğin, 20. hanedanın dördüncü firavunu olan V. Ramses'in mumyasında çiçek hastalığı izleri görülüyor.
SALGIN TEKRAR ORTAYA ÇIKABİLİR Mİ?
WHO, 1980 yılında çiçek hastalığının dünya çapında ortadan kalktığını ilan etse de, binlerce yıl sonra mumyalarda bulunan hastalık izlerinin yeniden salgınlara yol açma ihtimali var mı?
UZMAN GÖRÜŞÜ
Cambridge Üniversitesi Antik Parazitler Laboratuvarı'nın yöneticisi ve Arkeoloji Bölümü'nde kıdemli araştırma görevlisi olan Piers Mitchell, bu ihtimalin son derece düşük olduğunu belirtiyor. Mitchell, Live Science'a verdiği demeçte, "Çoğu parazit türü, canlı bir konak olmadan bir veya iki yıl içinde ölür. 10 yıldan fazla süre geçtiğinde her şey ölür" dedi.
CANLI KONAKÇILAR GEREKLİ
Ulusal Sağlık Enstitüleri'ndeki (NIH) Ulusal Tıp Kütüphanesi'nin Ulusal Biyoteknoloji Bilgi Merkezi'ne göre, çiçek hastalığı gibi poksvirüsler yalnızca canlı konakçılarının hücrelerinde çoğalabilir. Aynı durum tüberküloz ve cüzzam bakterileri için de geçerli.
BURUN VE AĞIZDAN YAYILMA
Çiçek hastalığı kişiden kişiye temasla bulaşırken, tüberküloz ve cüzzam genellikle burun ve ağızdan çıkan damlacıklar yoluyla, yani hapşırma veya öksürme ile yayılır.
DNA'NIN ZAMANLA BOZULMASI
Cüzzamın yayılması için uzun süreli temas gerekir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne göre, cüzzam hastalığına neden olan Mycobacterium leprae ve Mycobacterium lepromatosis bakterileri yavaş çoğalır. Mumyadan hastalık kapma olasılığını azaltan bir diğer etken ise zamanla DNA'nın bozulması.
"DNA PARÇALARI ÇOK KISA"
Mitchell, "Bu parazitlerin DNA analizlerinde, DNA parçalarının oldukça kısa olduğunu görüyoruz. Sağlıklı DNA zincirleri yerine sadece 50 ila 100 baz çifti uzunluğunda parçalar var. Bu, DNA'nın bozulması ve parçalanması nedeniyle. DNA parçalandıktan sonra hiçbir şey hayatta kalamaz" dedi.
ÖNEMLİ BİR ENDİŞE DEĞİL
Ancak bazı parazitik bağırsak kurtları, dışkı yoluyla yayılarak daha uzun süre hayatta kalabilir. Fakat bu durum büyük bir endişe kaynağı değil.
"BİRKAÇ YIL SÜREBİLİR"
Mitchell, "Bu parazitler daha dayanıklı olur ve birkaç ay veya birkaç yıl yaşayabilirler, hiçbiri binlerce yıl dayanmaz. Parazitlerin çoğu, konak öldüğünde ölür" dedi.
KORUYUCU TEDBİRLER
Araştırmacıların mumyaları incelerken giydikleri maskeler, eldivenler ve diğer koruyucu giysiler, patojenlerin yayılmasını ve araştırmacıların enfekte olmasını engeller.
