2023 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, eski Defter-i Hakani Nezareti binasında kurulan müze, Ayasofya'nın kuruluşundan günümüze kadar olan yolculuğunu anlatıyor.
Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi, son teknolojilerle desteklenen görsel ve işitsel sunumlarıyla Ayasofya'nın bin 700 yıllık tarihini gözler önüne seriyor. Müzenin zenginleştirilmiş koleksiyonu, 15. yüzyıldan kalma Kur'an-ı Kerim ve cüzleri, nadir şamdanlar ve Hıristiyanlık dönemine ait litürjik malzemeleri içeriyor. Ayrıca, Ayasofya'nın inşasında kullanılan ve üzerinde eski Grekçe kitabeler bulunan tuğlalar ve Fossatti Kardeşler tarafından yapılan bronz madalyonlar da sergileniyor.
Müze, İstanbul'un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulan Ayasofya Camii Vakfı'na ait belgeleri de sergiliyor. Bu belgeler, vakfın idaresi ve harcamaları hakkında detaylı bilgiler sunarak ziyaretçilere tarihi bir perspektif kazandırıyor. Fatih Sultan Mehmet'e ait bu belgeler, tarihin derinliklerine yolculuk yapma fırsatı sunuyor ve bu mirasın korunmasının önemini vurguluyor.
