Şahin Yıldız / Günboyu
28 Şubat''ta Türkiye Büyük Millet Meclisi''nden (TBMM) geçen ve Resmi Gazete''de yayımlanarak yasalaşan EYT düzenlemesi, 2 milyon 250 bin vatandaşın emekli olabilmesine engel olan sorunları ortadan kaldırdı.
Düzenlemeni yasalaşmasının hemen ardından Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), EYT''lilerin başvurularını e-Devlet ve SGK şube müdürlükleri üzerinden toplamaya başlarken, ilk maaş bağlama işlemleri ise geçtiğimiz haftalarda tamamlanma noktasına geldi. Buna karşın, yaklaşık 1.6 milyon başvurunun şu aşamada yalnızca 700 bine yakın bir kısmı onaylanmış durumda.
SGK, bayram dahil olmak üzere kesintisiz bir şekilde EYT taleplerini değerlendirecek bir ekip kurmasına rağmen, 14 Nisan''da başlayan maaş ve bayram ikramiyeleri, emekli tahsis numarası bağlanmayan yüz binlerce vatandaşa hala ulaşabilmiş değil. Alacakları ilk aylık için gün sayan yüz binlerce vatandaşın kaderini belirleyecek takvim ortaya çıkarken, yaşanan gecikmenin de gerekçesi kamuoyu ile paylaşılmış oldu.
DEĞERLENDİRME SÜRECİNİN UZAMASININ ÜÇ NEDENİ VAR
Her ne kadar düzenleme temelde 2 milyon 250 bine yakın vatandaşı kapsıyor olsa da, Temmuz ayında yapılacak zam nedeniyle kıdem tazminatından daha yüksek bir tutar ile yararlanmak isteyen çok sayıda vatandaş, gün itibariyle hala emeklilik başvurusunu yapmadı. Toparlanan 1 milyon 600 bin dolaylarındaki başvuruda ise çok sayıda hatalı işlem bulunmakta.
SGK memurlarının mesailerini harcamalarına neden olan ve bu sebeple emekli aylığı bağlama işlemlerinin gecikmesine yol açan üç faktör ise şu şekilde
1) Mükerrer başvuru sayısının çok oluşu, EYT başvurularında görülen en büyük sorunu oluşturuyor. Yalnızca bir ay içerisinde, tek bir kişi tarafından 200''e yakın başvuru yapıldığı kayıtlara geçerken, çok sayıda vatandaşın hem e-Devlet hem de SGK müdürlükleri aracılığıyla işlem yapması ise evraklar konusunda karışıklığa neden oluyor.
2) Genel Sağlık Sigortası prim borçları. Emeklilik işlemlerini tamamlamak isteyen adayların, hiçbir şekilde GSS prim borcu bulunmaması gerekirken, gerekli sorgulamaları yapmayan çok sayıda vatandaş, Genel Sağlık Sigortası prim borcu bulunmasına rağmen EYT''den faydalanmak için işlem yapmaya devam ediyor. Uzmanlar, e-Devlet üzerinden yapılacak sorgulama ile mevcut prim borcunun olup olmadığının mutlaka kontrol edilmesini tavsiye ederken, bu şekilde yapılan işlemlerin SGK memurları tarafından reddedileceği, ve ilgili prim borcunun ödenmesinin ardından yapılacak yeni başvuru ile sürecin bir anlamda sıfırdan başlayacağı bildirildi.
3) "Ya tutarsa başvuruları". Bakanlık yetkilileri başta olmak üzere, EYT alanında uzman isimlerin çok sayıda uyarı yapmasına rağmen, gerekli şartları sağlamadığını bilen yüz binlerce vatandaş, buna rağmen "Ya tutarsa" düşüncesi ile emeklilik başvuru yapmaya devam ediyor. Söz konusu geçersiz başvuruları reddetmek için inceleme aşamasına alan SGK personellerinin, hem sistemde yoğunluk yaşamasına hem de onaylanmayacak başvuruların inceleme aşamasında vakit kaybetmelerine neden olunuyor.
MART AYINDA BAŞVURU YAPAN EYT''LİLER İÇİN SON TARİH NE?
Normal şartlarda SGK tarafından aylık ortalama 30 ile 50 bin arasında emeklilik başvurusu değerlendirilmesine karşın, geçtiğimiz iki aylık süre içerisinde yaklaşık 700 bin kişinin dosyası değerlendirme aşamasını tamamladı. İncelemelerin giderek hızlanması, geride kalan 1 milyona yakın emeklilik adayının da işlemlerinin Mayıs itibariyle son bulacağına işaret etmekte.
Buna karşın, toplu bir kabul-red işlemi yapılmadığı için Emeklilikte Yaşa Takılanlar tasarısı kapsamında aylık bağlanmasını bekleyen adaylar, başvurularının hangi aşamada olduğunu düzenli şekilde e-Devlet üzerinden takip etmeli. Kabul işlemlerinin gerçekleşmesi halinde, form doldurulurken bildirilen banka hesabına maaş ve bayram ikramiyesi ödemeleri aktarılmaya başlanacak.
